Ο ψυχαναλυτής και ο μυστικός

Ο μυστικισμός για μένα δεν είναι κάτι που τοποθετείται έξω από την αχανή επικράτεια του ανθρώπινου ψυχισμού. Οι ενοράσεις, οι εμπειρίες και οι πόθοι του είναι μέρος τής κοινής μας κληρο¬νομιάς ως ανθρώπινων όντων. είναι συστατικό τής ανθρώπινης συνθήκης μας. Αν της αφαιρέσουμε τις θρησκευτικές επιφάσεις, η μυστική αναζήτηση δεν είναι κάτι ξέχωρο από την καθημερινό¬τητα της ζωής αλλά διαπνέει και διαποτίζει τη ζωή στα βαθύτερα στρώματά της. Προσέγγισα τον μυστικό όπως ένας ψυχαναλυτής προσεγγί¬ζει το υποκείμενό του σε μια κλινική συνάντηση, με ενσυναίσθη¬ση, σεβασμό και μια αίσθηση της περιπλοκότητας και του θαύμα¬τος της ανθρώπινης ζωής. Πρόθεσή μου δεν ήταν να εφαρμόσω ένα αναγωγιστικό πρόγραμμα, να «συρρικνώσω» τον μυστικό, αλλά μάλλον να διευρύνω την εκ μέρους μας κατανόηση του μυ¬στηρίου του και, σε τελική ανάλυση, της ίδιας τής λειτουργίας τού εαυτού μας. Βέβαια, δεδομένης της φύσης τού κλάδου μου, η κατανόηση του μυστικισμού και των μυστικών εμπειριών στην οποίαν αποβλέπω γίνεται κατ’ ανάγκη με ψυχολογικό τρόπο. Η ψυχολογική κατανόηση, ελπίζω, συμπληρώνει άλλα είδη κατα¬νόησης. δεν τα αντικαθιστά. Ένας ψυχολογικός σφετερισμός τού μυστικισμού οπωσδήποτε δεν είναι στις προθέσεις αυτών των στοχασμών. Ωστόσο, αν η έρευνά μου, όπως και οι έρευνες των αναλυτών πριν από μένα, κατεβάζει τον μυστικό από το επίπεδο του «θείου» στο συνηθισμένο ανθρώπινο επίπεδο, παρηγορούμαι με τη σκέψη ότι μπορεί επίσης να βοηθά στην εξύψωση των υπο¬λοίπων από μάς κάνοντάς μας συνειδητότερους όσον αφορά τις αισθητηριακές και τις ψυχικές μας δυνατότητες.