Βενετικοί χάρτες της Πελοποννήσου

Το 1986 η επιστημονική επιμελήτρια του τόμου Όλγα Κατσιαρδή-Hering εντόπισε στη Χαρτογραφική Συλλογή του Πολεμικού Αρχείου της Βιέννης στα Κρατικά Αρχεία της Αυστρίας σειρά ανέκδοτων, χειρόγραφων, πρωτότυπων, έγχρωμων χαρτών που χρονολογούνται από την εποχή της Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1685-1715). Οι χάρτες είχαν σχεδιαστεί από ειδικούς μηχανικούς της Γαληνοτάτης με σκοπό την καταγραφή, υπό μορφή καταστίχων-κτηματογραφήσεων, των πελοποννησιακών περιοχών που από το 1685 είχαν περιέλθει στην κυριαρχία της. Εντάσσονταν στο μεγάλο πρόγραμμα της Βενετίας να καταγράψει τη γη και να αποτυπώσει αναλυτικά τις πλουτοπαραγωγικές περιοχές με σκοπό την απεικόνιση των γαιοκτησιών, τη φορολόγησή τους, την αποφορά εσόδων κτλ. Οι μεγάλων διαστάσεων, αναλυτικοί χάρτες των διαμερισμάτων (territorii) στα οποία η Βενετία διαίρεσε την Πελοπόννησο συνόδευαν τα επιμέρους κτηματογραφικά κατάστιχα, μερικά από τα οποία σώζονται, και κάποια έχουν ήδη τύχει αναλυτικής επεξεργασίας. Μετά την κατάλυση της Βενετικής Δημοκρατίας από τον Ναπολέοντα και τη μετέπειτα ένταξή της στην Αψβουργική Μοναρχία, οι χάρτες αυτοί μεταφέρθηκαν στη Γεωγραφική Πολεμική Υπηρεσία της Βιέννης και παρέμειναν έκτοτε στα Κρατικά Aρχεία της Αυστρίας. Πρόκειται για δώδεκα χάρτες μεγάλων διαστάσεων (συνολικά 53 φύλλα) που καταγράφουν γεωφυσικές λεπτομέρειες, πληθώρα τοπωνυμίων, καλλιεργημένες και ερημωμένες εκτάσεις, χωριά (κατοικημένα και μη), ζευγολατειά κτλ Αποτελούν πολύτιμο υλικό για τον ιστορικό, τον γεωγράφο, τον μελετητή του περιβάλλοντος, τον οικονομικό ιστορικό. Στον τόμο συνεργάστηκαν οι ιστορικοί, αρχαιολόγοι και ειδικοί της χαρτογραφίας John Bennet, Siriol Davies, Χάρις Καλλιγά, Όλγα Κατσιαρδή-Hering, Ευτυχία Δ. Λιάτα, Ευάγγελος Λιβιεράτος, Αλέξης Μάλλιαρης, Μαρία Μάμαλη, Δημήτρης Μπελέζος, Κωνσταντίνος Ντόκος, Αγγελική Πανοπούλου, Αναστασία Παπαδία-Λάλα, Γιώργος Τόλιας και Αγαμέμνων Τσελίκας. Οι εμπεριστατωμένες μελέτες τους παρουσιάζουν και αναλύουν επιστημονικά τους χάρτες αυτούς και προσφέρουν το υλικό προς περαιτέρω ανάγνωση και μελέτη. Στον τόμο δημοσιεύονται όλοι οι χάρτες, συγκεντρωτικά αλλά και αναλυτικά ανά φύλλο, με την αρίθμηση η οποία έχει προστεθεί από τους μελετητές για να διευκολύνουν τη χρήση των εκτενών καταλόγων τοπωνυμίων. Την έκδοση επιμελήθηκε η Κωστούλα Σκλαβενίτη, η οποία συνέταξε και τα αναλυτικά ευρετήρια, προσώπων και τοπωνυμίων (βενετικά και ελληνικά). Τέλος, ο τόμος συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο με όλο το χαρτογραφικό υλικό. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι με το έργο αυτό η επιστημονική κοινότητα, και όχι μόνο, θα έχει ένα πολύτιμο υλικό και εργαλείο για περαιτέρω έρευνες.