Το Ιόνιο Πέλαγος

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης παλαιών χαρτών του Ιονίου πελάγους, που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (5 Δεκεμβρίου 2007 έως 4 Μαΐου 2008). Η χαρτογραφική παραγωγή που παρουσιάζεται εδώ, και η οποία χρονολογείται από τον 16ο μέχρι και τον 18ο αιώνα, αναφέρεται στην ανατολική πλευρά αυτού του θαλάσσιου χώρου, δηλαδή κυρίως στο (σημερινό) ελληνικό τμήμα του, με τα νησιά και τις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας, που αρχίζει νότια από το Στενό του Ότραντο και καταλήγει στο Λιβυκό πέλαγος. Ήδη από την Αρχαιότητα το Ιόνιο ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς θαλάσσιους δρόμους της Μεσογείου. Αργότερα, ήταν το μοναδικό πέρασμα της Βενετίας προς τη Μεσόγειο και αυτό που αναμφίβολα της επέτρεψε να αναπτύξει τη θαλασσοκρατορία της. Οι κτήσεις της Βενετίας στην Κρήτη, την Πελοπόννησο και σε άλλα σημεία της ανατολικής Μεσογείου της επέβαλαν να διατηρεί μια ισχυρή ναυτική δύναμη στο Ιόνιο. Φυσικό ήταν το Ιόνιο και τα νησιά του να γίνουν το πεδίο αντιπαράθεσης Βενετών και Οθωμανών και η στρατηγική σημασία του χώρου να οδηγήσει σε πολιορκίες, μάχες και ναυμαχίες. Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν και οι συρράξεις (κυρίως ναυμαχίες) που διεξήχθησαν σε αυτή την περιοχή, καθώς και ο κίνδυνος της προέλασης των Οθωμανών προς δυσμάς, είχαν τεράστια σημασία για τον κόσμο της Δύσης και εξηγούν τη μεγάλη παραγωγή χαρτών της εποχής. Η ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571), που αποτελεί και μία από τις ενότητες της έκθεσης, φωτίζεται και από ένα κείμενο του Βενετοκρητικού ευγενούς και λογίου Ανδρέα Κορνάρου (1545-1615), το οποίο παρουσιάζει ο Στέφανος Κακλαμάνης. Στον τόμο φιλοξενούνται επίσης μια μελέτη του Ν. Ε. Καραπιδάκη για τις πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και οικονομικές πτυχές της Βενετοκρατίας στα Επτάνησα, ένα ιστοριογραφικό σχόλιο του Δ. Αρβανιτάκη για τους μηχανισμούς βίωσης και πρόσληψης της Βενετοκρατίας και μια εργασία της Α. Κραντονέλλη για την πειρατία και το κούρσος στο Ιόνιο.