Σύγχρονη ζιζανιολογία

Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι η ζιζανιολογία αποτελεί τον σπουδαιότερο κλάδο της φυτοπροστασίας (σε σύγκριση με την εντομολογία και τη φυτοπαθολογία), εφόσον το 42% περίπου των απωλειών της φυτικής παραγωγής, σε παγκόσμιο επίπεδο, οφείλεται στις δυσμενείς επιδράσεις της παρουσίας των ζιζανίων, καθώς και το 60% περίπου των χρημάτων που δαπανώνται για την αγορά γεωργικών φαρμάκων αφορούν την αγορά ζιζανιοκτόνων. Στο παρόν σύγγραμμα αναπτύσσονται πολλές πτυχές των ζιζανίων, αλλά κυρίως η βιολογία και οι μέθοδοι διαχείρισής τους. Μάλιστα, το σύγγραμμα αυτό διαφοροποιείται σημαντικά από τα άλλα συγγράμματα ζιζανιολογίας. Τα ήδη υπάρχοντα συγγράμματα της επιστήμης των ζιζανίων αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου τους στις ιδιότητες των χημικώς συντιθέμενων ζιζανιοκτόνων και στη χρήση τους, λόγω της αναμφισβήτητα σημαντικής συμβολής τους στην αντιμετώπιση των ζιζανίων. Είναι προφανές ότι η χρήση των ζιζανιοκτόνων αποτελεί την πιο επιτυχημένη μέθοδο διαχείρισης των ζιζανίων, αλλά η επιτυχία αυτή οδήγησε σε παραγκώνιση της κατανόησης της βιολογίας και της οικολογίας τους, καθώς και της έρευνας σχετικά με την ανάπτυξη μη χημικών μεθόδων. Για το λόγο αυτό, γίνεται προσπάθεια να τονιστούν σημαντικές πτυχές των ζιζανίων, όπως η κατανόηση της βιολογίας και οικολογίας τους, γνώση απαραίτητη για την ανάπτυξη εναλλακτικών των ζιζανιοκτόνων μεθόδων διαχείρισης. Ειδικότερα, το βιβλίο αυτό χωρίζεται σε ένδεκα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά των περιγραφών που έχουν δοθεί στον όρο ‘ζιζάνιο΄, ενώ στο δεύτερο κεφάλαιο σχολιάζονται τα χαρακτηριστικά των ζιζανίων, τα μορφολογικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται για την αναγνώρισή τους, η κατάταξη, η φυσιολογία και η επικινδυνότητά τους. Επίσης, παρουσιάζονται χρήσιμα στοιχεία σχετικά με τα ζιζάνια-εισβολείς και τα χαρακτηριστικά τους, τους τρόπους εισαγωγής, τις επιπτώσεις από την παρουσία τους και τους τρόπους διαχείρισής τους. Προσέτι, παρουσιάζονται οι επιδράσεις των ζιζανίων και οι μηχανισμοί επιβίωσής τους, όπως η αναπαραγωγή, η διασπορά, ο λήθαργος, η βιωσιμότητα των σπόρων ζιζανίων στο έδαφος, το φύτρωμα και βλάστηση, καθώς και η δυναμική πληθυσμών των ζιζανίων, το όριο ανεκτής πυκνότητας, η γενετική πληθυσμών ζιζανίων, η γενετική παραλλακτικότητα και η εξέλιξη των πληθυσμών των ζιζανίων. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται οι αλληλεπιδράσεις ζιζανίων και καλλιεργούμενων φυτών, ο ανταγωνισμός των ζιζανίων με τα καλλιεργούμενα φυτά, οι παράγοντες που επηρεάζουν τον ανταγωνισμό, η αλληλοπάθεια, ο μηχανισμός δράσης των αλληλοπαθητικών ουσιών και οι επιδράσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών στη βιολογία των ζιζανίων. Στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφονται οι μέθοδοι και τα μέσα αντιμετώπισης των ζιζανίων, όπως η επισκόπηση ζιζανίων, τα προληπτικά μέτρα, οι φυσικές μέθοδοι, τα καλλιεργητικά μέτρα, οι βιολογικές μέθοδοι και τα χημικά μέσα. Επιπλέον, παρουσιάζονται χρήσιμα στοιχεία σχετικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση των ζιζανίων, τις εφαρμογές της γεωργίας ακριβείας στη διαχείριση των ζιζανίων, τις τεχνικές ανίχνευσης ζιζανίων και τον ελεγχόμενο ψεκασμό ζωνών. Στο πέμπτο κεφάλαιο μελετώνται οι σχέσεις μεταξύ των ζιζανιοκτόνων με τα φυτά (ζιζάνια και καλλιεργούμενα) και αναπτύσσονται οι τρόποι εισόδου των ζιζανιοκτόνων και η βάση της εκλεκτικότητας αυτών. Η τύχη και η συμπεριφορά των ζιζανιοκτόνων στο έδαφος περιέχονται στο έκτο κεφάλαιο. Επιπλέον, σχολιάζονται οι μέθοδοι προσδιορισμού υπολειμμάτων ζιζανιοκτόνων στο έδαφος, καθώς και τρόποι απομάκρυνσής τους από τη ριζόσφαιρα προκειμένου να εγκατασταθεί νέα καλλιέργεια. Οι μηχανισμοί δράσης και οι ιδιότητες των ζιζανιοκτόνων σχολιάζονται στο έβδομο κεφάλαιο, ενώ στο όγδοο κεφάλαιο σχολιάζονται οι επιδράσεις της παρουσίας των ζιζανιοκτόνων στο περιβάλλον και σε οργανισμούς μη στόχους. Στο ένατο κεφάλαιο περιγράφονται τα ψεκαστικά μέσα που χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή των ζιζανιοκτόνων και η σημασία της σωστής ρύθμισης αυτών των μέσων στην ομοιομορφία κατανομής των ζιζανιοκτόνων και κατ΄ επέκταση στην αποτελεσματικότητά τους. Επιπλέον, περιγράφονται οι τύποι των σκευασμάτων στα οποία τυποποιούνται τα ζιζανιοκτόνα και σχολιάζονται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα καθενός από αυτά. Στο δέκατο κεφάλαιο αναλύεται διεξοδικά το πρόβλημα της ανάπτυξης ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα βιότυπων ζιζανίων, καθώς και οι μέθοδοι διαχείρισης της ανθεκτικότητας. Τέλος, στο ενδέκατο κεφάλαιο περιγράφονται οι μέθοδοι δημιουργίας γενετικώς τροποποιημένων φυτών με ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα, σχολιάζονται οι διαφορές των γενετικώς τροποποιημένων φυτών από τα μεταλλαγμένα φυτά και παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της καλλιέργειας των φυτών αυτών σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι συγγραφείς θα εκτιμήσουν ιδιαιτέρως τυχόν επισημάνσεις σχετικές με το περιεχόμενο του βιβλίου που θα τους γνωστοποιηθούν από τους αγαπητούς αναγνώστες.