Η τελευταία λέξη του ρατσισμού

Το κείμενο αυτό του Ζακ Ντεριντά δημοσιεύτηκε το 1983 αντί προλόγου στον κατάλογο της περιοδεύουσας έκθεσης "Art Against Apartheid"/"Η τέχνη εναντίον του Απαρτχάιντ", η οποία στη συνέχεια περιόδευσε ανά τον κόσμο, προοριζόμενη να καταλήξει στη Νότιο Αφρική και να γίνει ένα μουσείο κατά του Απαρτχάιντ. Στην έκθεση συμμετείχαν γνωστοί συγγραφείς, ζωγράφοι και γλύπτες απ' όλον τον κόσμο. "Apartheid - αυτό να μείνει το όνομα εφεξής, η μοναδική ονομασία στον κόσμο για τον τελευταίο των ρατσισμών. Να παραμείνει, αλλά να 'ρθει μια μέρα που θα είναι μόνον για τη μνήμη του ανθρώπου. Μια μνήμη εκ των προτέρων, είναι ίσως ο χρόνος που δίδεται γι' αυτήν την Έκθεση. Ταυτοχρόνως επείγουσα και ενεπίκαιρη, εκτίθεται εκεί, διακινδυνεύει τον χρόνο, στοιχηματίζει και καταφάσκει πέραν του στοιχήματος. Δίχως να υπολογίζει σε κανένα παρόν, δίνει μόνο την πρόβλεψη, με τον τρόπο της ζωγραφικής, πολύ κοντά στη σιωπή, και την ανασκόπηση (retrovision) του μέλλοντος για το οποίο το Apartheid θα είναι το όνομα ενός πράγματος που εντέλει καταργήθηκε. Τότε κυκλωμένο, εγκαταλελειμένο σ' αυτή τη σιωπή της μνήμης, το όνομα θα αντηχεί εντελώς μόνο, θα έχει καταντήσει ένα εκφώνημα εκτός χρήσης. Το πράγμα που θα είναι σήμερα δεν θα είναι πλέον. Αλλά Apartheid, δεν είναι ανέκαθεν το αρχείο του ακατονόμαστου; Η έκθεση, λοιπόν, δεν είναι μία παρουσίαση. Τίποτα δεν προσφέρεται στο παρόν, τίποτα που να είναι παρουσιάσιμο, αλλά μόνον, στον καθρέφτη της ανασκόπησης (retroviseur) του αύριο, ο μακαρίτης ο τελευταίος των ρατσισμών, the late racism. [...]" (από το κείμενο του βιβλίου)