Ecce homo

Η φιλοσοφία του Νίτσε αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα εναντίον του ορθολογισμού και της νοησιαρχίας. Ο Νίτσε θεμελίωσε τη φιλοσοφία του σε μια πρωταρχική άρνηση, την άρνηση που πρόβαλε ο πεσιμισμός του Σοπενχάουερ. Το αξίωμα του Σοπενχάουερ "βούληση για ζωή" μετατράπηκε απ' τον Νίτσε σε "βούληση για δύναμη", η οποία αντιτίθεται στην ανθρώπινη δυστυχία στον επίγειο τόπο και μέσω της οποίας εξαγγέλλεται η ευτυχία του ανθρώπου. Τα ερωτήματα που απασχολούν τον Νίτσε είναι κατά πόσο οι καθιερωμένες αξίες συντελούν στην αναβάθμιση ή την υποβάθμιση της ζωής, στην πραγμάτωση μιας ζωής πλούσιας και άφθονης ή μίζερης και εξουθενωτικής, και κυρίως, τελικά, αν η ίδια η ηθική έχει αξία. Επιδιώκει έναν τρόπο σκέψης που θ' αντιστρέφει όσα πιστεύουμε για το καλό και το κακό, που θα επαναπροσδιορίζει τις αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού (που έχουν τα θεμέλιά τους στον πλατωνισμό και το χριστιανισμό) με βάση τη γνώση των όρων και των συνθηκών μέσα στις οποίες οι αξίες αναπτύχθηκαν, εξελίχθηκαν και άλλαξαν. Εν τέλει εκείνο που καθορίζει την αξία των αξιών είναι η βούληση για δύναμη, γιατί αυτή είναι η πηγή τους και πηγή κάθε ιεραρχίας των αξιών. Το "Ecce Homo (Ιδού ο άνθρωπος)" είναι το τελευταίο έργο του Νίτσε. Ο μεγάλος στοχαστής, σαν να προέβλεπε τις παρεξηγήσεις που θα δημιουργηθούν γύρω απ' το έργο του, φρόντισε να αφήσει την "αυτοβιογραφία" του, γνήσια παρακαταθήκη των απόψεών του. Βέβαια δεν πρόκειται τόσο για αυτοβιογραφία όσο για αυτοκριτική των έργων του. Δεν υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες της ζωής του, αλλά ξεκαθαρίζει την άποψή του για το έργο του και την επίδραση που θα έχει αυτό στο μέλλον και στην ανθρωπότητα. Η γλώσσα του, ιδιαζόντως καυστική. Ο λόγος του, αφοριστικός και μεγαλόπνοος μαζί, ευαγγελίζεται την ανατροπή των αξιών, το σφυροκόπημα των ιδανικών και οραματίζεται τον υπεράνθρωπο.