Συνείδηση, γλώσσα και ιστορική ζωή

Το έργο αυτό σκιαγραφεί μια εντυπωσιακή συνάμα και κρίσιμη περίοδο της φιλοσοφίας, η οποία μας αφορά με τρόπο αμεσώτερο ίσως από οποιαδήποτε άλλη. Πρόκειται για μιαν αναφορά στα κοσμοθεωρητικά συστήματα που διαμορφώθηκαν κατά τον 19ο αιώνα και στην κριτική τους, η οποία διαρκεί έως τις ημέρες μας. Οι ιδέες αυτές διαμόρφωσαν την κοινωνική πραγματικότητα αλλά και την συλλογική συνείδηση της εποχής μας με τρόπο ασύγκριτα πιο εμφατικό και καταλυτικό σε σχέση με οποιαδήποτε άλλα διανοητικά συστήματα της χριστιανικής τουλάχιστον περιόδου. Ο λόγος γι' αυτό είναι ότι οι φιλοσοφίες αυτές, με τον δικό τους τρόπο η κάθε μια, ζητούν να υπερβούν τον χωρισμό θεωρίας και πράξης που χαρακτήριζε τον προγενέστερο πολιτισμό, και διεκδικούν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στην πραγματικότητα και να την διαμορφώνουν σύμφωνα με τα πρότυπά τους. Για πρώτη φορά μετά την κλασική αρχαιότητα οι επιπτώσεις του στοχασμού στη ζωή είναι τόσο πολυδιάστατες και καθοριστικές. Αυτό που είμαστε και αυτό που σκεπτόμαστε σήμερα προήλθε από την απόπειρα των φιλοσοφιών αυτών να "πραγματώσουν" τον εαυτό τους, να θεσμοποιήσουν δηλαδή τις κοσμοθεωρίες τους και τις αξιολογικές τους επιλογές.