Ο σχηματισμός του υποκειμένου στη νεότερη φιλοσοφία

Κεντρικό άξονα στη νεότερη φιλοσοφία αποτελεί η έννοια του υποκειμένου, η οποία συνδέεται πρωτίστως με τον ορθολογισμό, καθώς θεμελιώνεται στο καρτεσιανό cogito. Eγκαταλείποντας τη σχολαστική παράδοση, ο Kαρτέσιος, οδηγεί τη φιλοσοφία σε μια καινούργια οδό στην οποία το υποκείμενο κατακτά το δικαίωμα του πρωταγωνιστή, κυριαρχεί στη σκηνή και διατηρείται σταθερά σε αυτή την προνομιακή θέση από τον 17ο έως και τον 20ό αιώνα. Για να εξεταστούν ο ρόλος του υποκειμένου και οι μετασχηματισμοί του στη νεότερη φιλοσοφία, στην παρούσα μελέτη επιχειρείται πρώτα η διερεύνηση των καταβολών του καρτεσιανού εγχειρήματος, εκεί όπου εντοπίζεται αρχικά ο σχηματισμός του υποκειμένου: τη στιγμή δηλαδή της ανάδυσής του σε ένα "Εγώ που σκέπτεται", το οποίο δεν καθιερώνεται μόνο στα πεδία του φιλοσοφικού στοχασμού, αλλά προβάλλεται εξίσου στα πεδία της επιστήμης, εκεί όπου θα κυριαρχήσει το κρίσιμο και πολυσήμαντο ερώτημα των ορίων της γνώσης. Aκολουθεί η ανάλυση του Πρώτου και Δεύτερου στοχασμού, εκεί όπου το υποκείμενο θέτει την ύπαρξή του, παρακολουθώντας την αυστηρή τάξη που επιβάλλουν οι κανόνες του Λόγου και, τέλος, θίγονται οι βασικές κατευθύνσεις όπου γίνονται αισθητές οι προβολές του καρτεσιανού cogito, σε αναφορά με το ευρετικό μέσο επικοινωνίας των φιλοσόφων, που είναι η γλώσσα τους. Γιατί ο μετασχηματισμός του υποκειμένου αποτυπώνεται στη φιλοσοφική γλώσσα και, εντοπίζοντάς τον σε αυτήν, είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε ταυτοχρόνως και τη μορφή του φιλοσόφου που τον επιχειρεί.