Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Η φιλοσοφία δημιουργεί πάντοτε μόνη της την έννοιά της. Συνεπώς δεν υπάρχει άλλο κριτήριο ανώτερό της για να κριθή και να ορισθή τι είναι φιλοσοφία. Μόνον τότε καταλαβαίνω τι είναι φιλοσοφία, όταν ζω ο ίδιος μέσα της, όταν δηλαδή φιλοσοφώ" σημειώνει προοιμιακά ο Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος και αυτό ακριβώς ορίζει την ουσιαστική επιδίωξη της τετράτομης "Εισαγωγής στη φιλοσοφία:" να οδηγήσει τον αναγνώστη της στο φιλοσοφείν. Φιλοσοφώ σημαίνει μετατρέπω σε ερώτημα αυτό που εκ πρώτης όψεως φαίνεται αυτονόητο και προφανές, και, με αυτή την έννοια, η φιλοσοφία δεν είναι μια δυσνόητη μάθηση που απευθύνεται σε έναν περιορισμένο αριθμό ειδικών, αλλά αφορά τον καθένα που αναρωτιέται για τον εαυτό του μέσα στον κόσμο. Η φιλοσοφία είναι η μοίρα του ανθρώπινου πνεύματος και η αξιοπρέπειά του. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να φιλοσοφήσει ουσιαστικά, χωρίς να γνωρίζει τα θεμελιώδη ερωτήματα της φιλοσοφικής παράδοσης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τέθηκαν αυτά και συζητήθηκαν από τους μεγάλους φιλοσόφους -εξού και η μέθοδος της "Εισαγωγής" αυτής είναι ταυτόχρονα συστηματική και ιστορική. Ο Δ΄ και τελευταίος τόμος της "Εισαγωγής στη Φιλοσοφία" χωρίζεται σε τρεις μεγάλες ενότητες: Φιλοσοφία της Θρησκείας, Μεταφυσική, Φιλοσοφία της Ιστορίας. Η Φιλοσοφία της Θρησκείας μετασχηματίζει σε ερώτημα ό,τι για τη θρησκεία αποτελεί βεβαιότητα, κρίνει ό,τι η θρησκεία πιστεύει, καλεί στην γνώση και όχι στην πίστη. Η Μεταφυσική ή Πρώτη Φιλοσοφία ή Οντολογία θέλει να εννοήσει τι είναι το ον. Αν πολλά από τα ερωτήματα που έθεσε αφετηριακά η φιλοσοφία στην Αρχαία Ελλάδα ανήκουν πλέον στην αρμοδιότητα της Επιστήμης, το ερώτημα περί του Είναι θα αποτελεί το παντοτινό και απροσπέραστο φιλοσοφικό ερώτημα, εκείνο που αν πάψει να τίθεται δεν θα υπάρχει πλέον φιλοσοφία. Η Φιλοσοφία της Ιστορίας θέτει υπό συζήτηση το ιστορικό γίγνεσθαι και αναρωτιέται αν αυτό έχει νόημα και σκοπό, αν υπόκειται σε νόμους και αναγκαιότητες ή διαμορφώνεται απρόβλεπτα από την ελεύθερη βούληση και τη δημιουργική ικανότητα του ανθρώπου.