Ο Σοπεγχάουερ ως παιδαγωγός

Το ζήτημα της αγωγής και της παιδείας είναι κεντρικό στα πρώιμα γραπτά του Νίτσε. Στο παρόν κείμενο, το τρίτο από τη συλλογή αυτοτελών κειμένων υπό τον γενικό τίτλο "Παράκαιροι στοχασμοί", ο Νίτσε παρουσιάζει τον Σοπεγχάουερ ως τον "παράκαιρο" εκείνο στοχαστή που ενσαρκώνει το ιδεώδες του φιλοσόφου-παιδαγωγού. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την υποταγή της φιλοσοφίας σε ξένες και εχθρικές προς αυτή δυνάμεις (κράτος, οικονομία κ.λπ.) και τη γενικότερη παρακμή του πολιτισμού, ο Σοπεγχάουερ, χάρη σε σκληρό εσωτερικό κι εξωτερικό αγώνα, κατόρθωσε να διατηρήσει ακέραια την πνευματική του αυτονομία και την ανεξάρτητη κριτική του στάση. Αποτελεί έτσι, κατά τον Νίτσε, αληθινό παιδαγωγό και πρότυπο ελεύθερου φιλοσοφικού στοχαστή. Το σύγγραμμα αυτό του Νίτσε παρουσιάζει ενδιαφέρον από πολλές απόψεις. Αποτελεί την πιο εύγλωττη ίσως μαρτυρία για τη βαθύτατη επίδραση που δέχθηκε ο Νίτσε από τον Σοπεγχάουερ· εκθέτει επιπλέον απλά και γλαφυρά βασικές πτυχές της σκέψης του φιλοσόφου κατά την πρώιμη περίοδο του στοχασμού του, αφήνοντας ταυτόχρονα να διαφανεί το πώς ξεκίνησε και διαμορφώθηκε η πορεία που επρόκειτο να ακολουθήσει ο μετέπειτα νιτσεϊκός στοχασμός· προδίδει, τέλος, τη φιλοδοξία του Νίτσε να αποτελέσει ο ίδιος με το στοχασμό του τον παιδαγωγό του νέου, του πνευματικά ελεύθερου ανθρώπου.