Η αιώνια επιστροφή της φιλοσοφίας

Η επιστροφή, η αιώνια επιστροφή, όσο κι αν στους κόλπους της θα βρίσκουν πάντοτε την ευκαιρία να επανακάμπτουν τα ανθρωπάκια και να επανεμφανίζονται δυσάρεστα και οδυνηρά γεγονότα, αποτελεί, για φιλοσόφους όπως οι Στωικοί, οι Νεοπλατωνικοί ή ο Χέγκελ, την διαδικασία εκείνη χάρη στην οποία ο κόσμος, η ιστορία και ο πολιτισμός συνεχίζουν να υπάρχουν και -μπορούμε να ελπίζομε- θα εξακολουθούν να υφίστανται και στο μέλλον. Ειδικά, όμως, για την φιλοσοφία, το παιχνίδι της αέναης επιστροφής δεν είναι απλώς ένα μέσο επιβίωσης, αλλά συνιστά το ίδιο το είναι της. "Φιλοσοφώ", σε τελευταία ανάλυση, σημαίνει γυρίζω συνεχώς πίσω, για να ξαναπάρω τον δρόμο από την αρχή.