Ζακ Ντερριντά

Το παρόν κείμενο πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο διαπλέκονται στο έργο, στη ζωή και στον θάνατο του Ζακ Ντερριντά τρεις θεμελιακές έννοιες: η ζωή, ο θάνατος και η επιβίωση. Αν και ο θάνατος συνδέεται με την έννοια της γραφής, η ντερριντιανή σκέψη απομακρύνεται από την πλατωνική "μελέτη θανάτου" για να γίνει επιμέλεια ζωής, υπεράσπιση του δικαιώματος στη ζωή και απόρριψη του μπλανσοτικού "δικαιώματος στο θάνατο". Αν η γραφή μέσω του ίχνους δηλώνει τον θάνατο του συγγραφέα και την επιβίωσή του μέσω των κειμένων του, η έννοια της στάχτης σηματοδοτεί την απουσία της απουσίας, παραπέμποντας στο Ολοκαύτωμα και την αποτέφρωση ή στον ενταφιασμό των νεκρών. Κατά τον ενταφιασμό του ο Ντερριντά εξεφώνησε μέσω της φωνής του πρωτότοκου γιου του τον αυτο-επικήδειό του, αφήνοντας ως παρακαταθήκη το κορυφαίο πολιτικό του credo: μας προσκαλεί να προκρίνουμε τη ζωή και να καταφάσκουμε την επιβίωση. Αυτό αφορά την ηθική, το δίκαιο και την πολιτική: εξ ου η διερεύνηση του πολέμου και της ειρήνης μέσα από μια ανάγνωση του Καντ και του Λεβινάς, του Φρόυντ και του Αϊνστάιν, σε συνάρτηση με την αναζήτηση ενός νέου παγκόσμιου συμβολαίου που καλείται να υπηρετήσει την ειρήνη προσβλέποντας στην αναθεώρηση του διεθνούς δικαίου, του ΟΗΕ και, πρωτίστως, στη σταδιακή αποδόμηση και τον επιμερισμό της κρατικο-εθνικής κυριαρχίας. Ενώ ο Φρόυντ υποστηρίζει το δικαίωμα στη ζωή και τον ειρηνισμό αξιοδοτώντας τις ενορμήσεις ζωής εις βάρος της ενόρμησης θανάτου, ωμότητας, δηλαδή τη ζωή της "οικονομίας του δυνατού", ο Ντερριντά αντίθετα θα το στηρίζει στην α-δύνατη ζωή, στην "οικονομία του αδυνάτου", μέσω της οποίας θα συνδέσει το αδύνατον, το συμβάν, το απροϋπόθετο, την ετερόνομη υπερ-ηθική, την παθητική απόφαση, το "ου φονεύσεις" με την επιβίωση -και δη με την επιβίωση του άλλου. Στον τάφο του Jacques Derrida, είναι χαραγμένο το "άλλο όνομα": Jackie Derrida. Η μετά τη ζωή αποκατάσταση του άλλου ονόματος εναρμονίζει τον θάνατό του με τη θεωρία του.