Τα εις εαυτόν

Ο Μάρκος Αυρήλιος είναι από τις πιο γοητευτικές φυσιογνωμίες της Αρχαιότητας. Ρωμαίος αυτοκράτορας αλλά και φιλόσοφος, γεννήθηκε το 121 μ.Χ. στη Ρώμη και έλαβε ευρεία ελληνική μόρφωση. Τα Εις Εαυτόν, το διάσημο σύγγραμμά του, άσκησαν και ασκούν έκτοτε σημαντική επιρροή ως τις μέρες μας. Γραμμένα στη διάρκεια των εκστρατειών του, είχαν ως στόχο να τον εμψυχώσουν στο έργο της διακυβέρνησης μιας αχανούς αυτοκρατορίας σε μια εποχή κρίσης που σηματοδοτεί το τέλος της Pax Romana και την έναρξη της παρακμής της Ρώμης. Επηρεασμένοι από τον στωικισμό, μια από τις κύριες φιλοσοφικές παραδόσεις των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, οι στοχασμοί του αντλούν στοιχεία από όλο τον αρχαίο στοχασμό, από τον Ηράκλειτο και τον Σωκράτη ως τον Αριστοτέλη και τον Επίκουρο. Η σκέψη του Μάρκου Αυρήλιου διαπερνιέται από συγκρουόμενα στοιχεία: η αγωνία του θανάτου και το αίτημα για μια ζωή σύμφωνη με την ανθρώπινη φύση· η διαμάχη ανάμεσα στο λογικό, τα συναισθήματα και τις παρορμήσεις· ο διχασμός ανάμεσα στον Ρωμαίο ηγέτη και τον πολίτη του κόσμου. Συνολικά όμως επικρατεί μια διαλεκτική, ρεαλιστική τάση, που συνθέτει τις αντιθέσεις ταιριαστά με το πνεύμα της ταραγμένης εποχής του.