Το Ναύπλιο των περιηγητών

[...] Το βιβλίο αυτό, καρπός πολύχρονης ενασχόλησης μου με το Ναύπλιο των Ευρωπαίων περιηγητών από τη σκοπιά του ιστορικού της τέχνης, εξετάζει όψεις και πτυχές της εικονογραφίας της πόλης με την ευρύτερη περιοχή της, στα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα της κάθε εποχής και σε συνάρτηση με την εξέλιξη του περιηγητισμού όπως αυτή γίνεται αισθητή στο θεματικό περιεχόμενο, στις διαδικασίες δημιουργίας και στη μορφολογία των έργων (χαρακτικών και ζωγραφικών). Σε αρκετές περιπτώσεις τα γραπτά ντοκουμέντα, ο πρωτογενής λόγος των περιηγητών συνεισφέρουν τη διαφωτιστική μαρτυρία τους και προσφέρουν ερεθίσματα για μια επαρκέστερη ανάγνωση των εικόνων. Στο κεφάλαιο "Το Ναύπλιο ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, 16ος-18ος αιώνας" εξετάζονται οι μηχανισμοί παραγωγής των πρώιμων, εντύπων, εικόνων, οι ιδιαιτερότητές τους, η κωδικοποιημένη γλώσσα τους και η βαρύνουσα σημασία τους σε διάφορα επίπεδα. Κάποια έργα του τέλους του 18ου αιώνα, φορείς μιας νέας αντίληψης, οδηγούν στον 19ο. Το επόμενο κεφάλαιο, "Περιηγητές στο Ναύπλιο και την περιοχή του στον 19ο αιώνα", εστιάζει σε βασικά χαρακτηριστικά της νεότερης εικονογραφίας του Ναυπλίου, όπως είναι η πολυμορφία του υλικού, η ισχυρή παρουσία της αδιαμεσολάβητης δημιουργίας (σχέδια, υδατογραφίες) με την αμεσότητα και την υποκειμενικότητα της, η βούληση τεκμηρίωσης, η ανάδειξη του πραγματικού, του προσδιορισμένου τοπικά και χρονικά. Παράλληλα με τα έργα δίνεται έμφαση και στα πρόσωπα των περιηγητών, στην εμπειρία του ταξιδιού, στη βιωματική σχέση τους με αυτά που βλέπουν, σχεδιάζουν και ζωγραφίζουν. Ο ταξιδιώτης του 19ου αιώνα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος, "ευάλωτος" στο πνεύμα του τόπου (genius loci). Από αυτήν την άποψη το Ναύπλιο είναι ασφαλώς μια παραδειγματική περίπτωση. Στο τελευταίο κεφάλαιο, "Σταθμοί της πολεμικής και πολιτικής ιστορίας του Ναυπλίου - Η μαρτυρία της εικόνας", με βασικό άξονα την οπτική του περιηγητισμού εξετάζεται η μαρτυρία έντυπων και ζωγραφικών εικόνων σε σχέση με γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία και την τύχη της πόλης στον 19ο αιώνα. Πυρήνας της έκδοσης αυτής είναι τα χαρακτικά της πλούσιας συλλογής της οικογένειας Γιάννη Φωτόπουλου, της σημαντικότερης συλλογής περιηγητικών χαρακτικών του Ναυπλίου. Μια αντιπροσωπευτική επιλογή (από θεματική και μορφοπλαστική άποψη) δημοσιεύεται εδώ, πλαισιωμένη από χαρακτικά, σχέδια, υδατογραφίες και ελαιογραφίες ελληνικών και γερμανικών μουσείων, του Δήμου Ναυπλίου, του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας, καθώς και άλλων ιδιωτικών συλλογών. Ορισμένα από αυτά τα έργα δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά. [...] (από το προλογικό σημείωμα της συγγραφέως)