Ραφαήλ Παριζίνης

Το όνομα του διευθυντή ορχήστρας, μουσικοδιδάσκαλου και συνθέτη Ραφαήλ Παριζίνη αναφέρεται συχνά στη βιβλιογραφία για τη μουσική στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, διότι έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην διαμόρφωση της μουσικής ζωής στην Αθήνα στην εποχή του Όθωνα και του Γεωργίου Α΄. Αφορμή για αυτή την μελέτη ήταν η αλληλογραφία την οποία ο Παριζίνης διατηρούσε με τον μέντορά του, τον Νικόλαο Χαλικιόπουλο-Μάντζαρο, τον σημαντικό Έλληνα συνθέτη από την Κέρκυρα, από το πλούσιο έργο του οποίου το πιο γνωστό μέρος αποτελούν οι μελοποιήσεις του "Ύμνου προς την Ελευθερίαν" του Διονύσιου Σολωμού, μία από τις οποίες καθιερώθηκε ως ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας. Οι επιστολές του Παριζίνη προς τον Μάντζαρο φυλάσσονται, μαζί με διάφορα άλλα γραπτά τεκμήρια που αφορούν τον Μάντζαρο, στο Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ) στην Ακαδημία Αθηνών. Στο αρχείο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στην Αθήνα βρέθηκε επιπλέον το προσχέδιο μιας απάντησης -της μόνης που διασώθηκε- του Μάντζαρου, ενώ δυο φυλλάδια από τις διορθώσεις του για ένα Te Deum του Παριζίνη, στις οποίες αναφέρεται ο Μάντζαρος στην απάντηση αυτή, ανήκει σε ιδιωτική συλλογή. Στα πρώτα κεφάλαια της μελέτης συνοψίζονται οι παλαιότερες πληροφορίες σχετικά με την βιογραφία και το έργο του Παριζίνη, εμπλουτισμένες και διορθωμένες σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της συγγραφέως, ενώ παρουσιάζεται ένας χρονολογικός κατάλογος των έργων του Παριζίνη. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου δημοσιεύονται τα κείμενα των επιστολών του Παριζίνη στην πρωτότυπη μορφή τους, στα Ιταλικά. Τα κείμενα αυτά συνοδεύονται από περιλήψεις στα Ελληνικά και εκτενή σχολιασμό. Μαζί με τις επιστολές του Παριζίνη δημοσιεύεται, επίσης, η απάντηση του Μάντζαρου. Οι διορθώσεις του Μάντζαρου για το έργο του Παριζίνη προστίθενται στο Παράρτημα. Το αντίστοιχο έργο του Παριζίνη, ένα Te Deum, δυστυχώς δεν βρέθηκε. Εντούτοις, στην επιστολή και στο κείμενο του Μάντζαρου γίνεται φανερό με πόση φροντίδα και ακρίβεια εκείνος ήταν αφοσιωμένος στην διδασκαλία. _________________________________ Την κρατική αδιαφορία (αν όχι μόλις συγκεκαλυμμένη έχθρα) μάχεται να ξεπεράσει η αφιλοκερδής πλην ενδεής ιδιωτική πρωτοβουλία. Αξονική φυσιογνωμία της αθηναϊκής μουσικής ζωής από το 1844-1845 ως το σχετικά πρόωρο θάνατό του, 8 Νοεμβρίου 1875, είναι ο συνθέτης και παιδαγωγός από την Μπολόνια Ραφαήλ Παριζίνης (εξελλ. του Raffaele Parisini, γ. 1820- θ. 1875), ένας ακόμη μαθητής του Μαντζάρου στην Κέρκυρα, στον οποίο άπειρα οφείλει η ελληνική μουσική. Από τον Ιανουάριο του 1845 δίδασκε μουσική στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκειο). Εξ αρχής μετέτρεψε το σπίτι του σε μουσικό σχολειό, όπου διδασκόταν πιάνο, βιολοντσέλο και τραγούδι, και σχημάτισε "πολυμελή" (χορωδία), ακόμη και "ορχήστραν, ήτις ως και οι υπ' αυτού καταρτισθείσα χορωδία συνεπλήρωνε πολλάκις την ορχήστραν" των ιταλικών θιάσων όπερας που ξέπεφταν στην Αθήνα". Γιώργος Λεωτσάκος Με το βιβλίο της αυτό η καθηγήτρια Λερχ-Καλαβρυτινού προσφέρει στην ελληνική Μουσικολογία, στους σπουδαστές μουσικής, στους φιλόμουσους, τα αποτελέσματα της πρώτης συστηματικής προσπάθειας βιογράφησης του Παριζίνη, βασισμένης σε νέες και σε ηλεγμένες πηγές, μια τεκμηριωμένη αφήγηση που προσθέτει άγνωστα έως τώρα στοιχεία και, παράλληλα, ανασκευάζει λάθη προηγούμενων "βιογραφιών". Εξάλλου, η κριτική έκδοση της "αλληλογραφίας" φανερώνει την επίπονη, επίμονη, ενδελεχή έρευνα της συγγραφέως, χάρις στην οποία αποκτήθηκε μια εξαιρετικής σημασίας γνώση για την ιστορία του μουσικού φιλελληνισμού, για έναν εκπρόσωπό της, ο οποίος δεν βρέθηκε ευκαιριακά στην Ελλάδα επειδή αντιμετώπισε αδιέξοδα στην πατρίδα του, (κάθε άλλο), αλλά διότι έκανε συνειδητή επιλογή. Απόστολος Κώστιος