Η διπλή ζωή του Σταντάλ

Ο Σταντάλ θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους γάλλους λογοτέχνες του 19ου αιώνα, και ορισμένα μυθιστορήματά του, όπως το "Κόκκινο και το μαύρο" ή "Το Μοναστήρι της Πάρμας", συγκαταλέγονται ανάμεσα στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο Henri Beyle, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του συγγραφέα, γεννήθηκε τις παραμονές της μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης, έζησε την Επανάσταση στα παιδικά και νεανικά του χρόνια και πέρασε την ωριμότητά του στον απόηχο της επανάστασης αλλά και της άρνησής της, στα χρόνια που ο ιστορικός Χομπσμπάουμ αποκάλεσε "Εποχή των Επαναστάσεων". Η Άννα Μαχαιρά αναζητά στη "Διπλή ζωή του Σταντάλ" τη σύνδεση ακριβώς του συγγραφέα με την ιστορία. Η αναζήτηση προχωρά σε δύο επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο συγκροτείται από το έργο του Σταντάλ και τον τρόπο με τον οποίο ο λογοτέχνης επεξεργάζεται σε αυτό τα βιώματά του -τον ενθουσιασμό του, τις ελπίδες, τις απέχθειες και τις απογοητεύσεις του- από τη συναρπαστική περίοδο της Επανάστασης και του Ναπολέοντα. Καθώς όμως, και σε αυτή την περίπτωση, το έργο επέζησε του δημιουργού του, η "Διπλή ζωή" αναζητά σε ένα δεύτερο επίπεδο τις εναλλαγές της δεξίωσης του έργου του Σταντάλ από τη λογοτεχνική κριτική και την κοινωνία. Η συγγραφέας μας οδηγεί εδώ από την περιορισμένη απήχηση που είχε το έργο στην πλειονότητα των συγχρόνων του Σταντάλ, αλλά και την απόρριψή του από τον Ουγκώ και τον Φλωμπέρ, στην ανάδειξή του κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα σε αγαπημένο θέμα της λογοτεχνικής κριτικής από τον Ταιν μέχρι τον Προυστ. Οι μεταπτώσεις της κριτικής συνεχίστηκαν και στον 20ό αιώνα, κατά τον οποίο οι πολυσχιδείς όψεις του έργου του Σταντάλ επέτρεψαν σε εκ διαμέτρου αντίθετα πολιτικά και λογοτεχνικά κινήματα και συγγραφείς -π.χ. τη φιλομοναρχική οργάνωση Action francaise, τον Γκέοργκι Λούκατς και τον Μαξίμ Γκόρκι- να θεωρήσουν ότι βρήκαν σε αυτό τα στοιχεία που αναζητούσαν. Πέρα από τη μελέτη των γραπτών του Σταντάλ και την αξιοποίηση αρχειακού υλικού σχετικού με τη ζωή και το έργο του, η έρευνα για το βιβλίο στηρίχθηκε στη μελέτη της ογκώδους διεθνούς κριτικής βιβλιογραφίας.