Σημειωτική του ολικού θεατρικού λόγου

[...] Η σημειολογική προσέγγιση, αντικείμενο της παρούσης μελέτης, προωθεί την αμιγώς θεωρητική αντιμετώπιση του θεάτρου, αξιοποιώντας πορίσματα αναλύσεων του ίδιου φαινομένου από άλλες επιστήμες του άνθρωπου. Εκκινώντας από τη διάκριση του γλωσσικού και παραγλωσσικού σημείου σε σημαίνον και σημαινόμενον, αναλύει τα πρόσωπα ενός θεατρικού έργου σε δυνάμεις, σε ιδέες και σε λειτουργίες. Η Σημειολογία είναι ως εκ τούτου η επιστήμη που επιχειρεί, μετερχομένη αυστηρών μεθοδολογικών κριτηρίων και αρχών, να ταξινομήσει τα επίπεδα επικοινωνίας και να ιεραρχήσει ορισμένες παραμέτρους, προκειμένου να δοθεί σαφής εικόνα του ρευστού θεατρικού γίγνεσθαι. Η Σημειολογία ή Σημειωτική είναι η επιστήμη που μελετά τα σημεία. Ο,τιδήποτε βρίσκεται γύρω μας αποτελεί σημείο αναλύσιμο σε σημαίνον και σε σημαινόμενο, δηλαδή σε μορφή και σε περιεχόμενο, ανάλυση της οποίας δεν διαφεύγουν αφηρημένες έννοιες όπως η Δικαιοσύνη, η Ελευθερία κ.ά. Μια σημειωτική του θεάτρου επιχειρεί την εξέταση και ανάλυση των σημείων ενός θεατρικού κειμένου τα οποία, κατά τη φάση της αναγνώσεως, οδηγούν στην εικόνα και στη φύση του κειμένου, ως προϊόντος διανοητικού, πληροφοριακού, συγκινησιακού, με συγκέντρωση αισθητικών στοιχείων που επηρεάζουν τον ψυχισμό των αναγνωστών. Η ποσοτική και ποιοτική εναρμόνιση των γραπτών σημείων δίνουν μια πρώτη εντύπωση της δυναμικής του κειμένου, πληροφορούν αν το κείμενο περιέχει αναπαραστάσιμο υλικό, και επιτρέπουν την ανίχνευση της θεατρικότητας που αποτελεί σημαντικότατη ιδιότητα του κειμένου. Η θεατρικότητα επιτρέπει στα γραπτά σημεία του θεατρικού λόγου να "ζωντανέψουν" ως πράξεις επί σκηνής και να εξετασθούν εφεξής ως σημεία της παραστάσεως. Ο συντονισμός των σημείων, κατά τη φάση της σκηνικής αναπαραστάσεως του κειμένου, αποτελεί έργο που επωμίζεται ο σκηνοθέτης, ενώ οι ηθοποιοί φέρουν την ευθύνη της προσωπικής συμμετοχής στην απόδοση των θεατρικών σημείων. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)