Το λιβάδι που δακρύζει

"Εκβολές του Αξιού στον κόλπο της Θεσσαλονίκης γύρω στο 1919. Μια ελαφριά ομίχλη ταξιδεύει αργά πάνω από τη λασπωμένη γη που απλώνεται γυμνή σαν στέπα ως τον ορίζοντα. Πιο πέρα ένα πλατύ ποτάμι κυλάει τα ήσυχα νερά του. Από μακριά, βγαίνοντας από την ομίχλη, μια μεγάλη ανθρώπινη ομάδα εμφανίζεται. Άντρες, γυναίκες, παιδιά. Προχωρούν αργά στη λάσπη που άφησε κάποια πρόσφατη βροχή, με μπόγους και βαλίτσες στα χέρια. Τα ρούχα τους φθαρμένα και συχνά σκισμένα μαρτυρούν ωστόσο μια παλιά αρχοντιά. Ένας άνεμος που έρχεται από πέρα σαρώνει το τοπίο." [...] Οδησσός, 1919. Ο Κόκκινος Στρατός μπαίνει στην πόλη. Οι Έλληνες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να επιστρέψουν στην πατρίδα. Η περιπλάνηση αρχίζει. Παρέα της, ο σπαραγμός... Οι πρόσφυγες γίνονται πρόσφυγες και στα χώματα της ίδιας της πατρίδας τους. Η γη που τάξανε σε μια φουρνιά από αυτούς, η "Νέα Οδησσός", δύσκολη, άγονη, λασπωμένη - ένα ξερονήσι στις εκβολές του Αξιού. Οι κακουχίες πολλές, θερίζουν τους αδύναμους. Ο πενηντάχρονος Σπύρος, επικεφαλής αυτής της ομάδας των προσφύγων, χάνει την γυναίκα του, και η μοναξιά τον σπρώχνει να παντρευτεί την ψυχοκόρη του, την Ελένη. Όμως εκείνη, εν αγνοία του, είναι ερωτευμένη από τα παιδικά της χρόνια με τον γιο του - καρπός του έρωτά τους, τα δίδυμα που έφερε στον κόσμο, κορίτσι ακόμη, κρυφά από τον πατέρα-αφέντη, στη διάρκεια πολύμηνης απουσίας της, υπό το πρόσχημα αρρώστιας, στη Θεσσαλονίκη. Τα παιδιά μεγαλώνουν εκεί κρυφά, υιοθετημένα από μια εύπορη οικογένεια. Αμέσως μετά το γάμο της Ελένης με τον Σπύρο, οι δυο νέοι κλέβονται και φεύγουν κυνηγημένοι στη Θεσσαλονίκη. Κρύβονται στο θέατρο της πόλης, όπου έχουν καταλύσει πρόσφυγες. Ο Σπύρος τους ψάχνει απεγνωσμένα, πνιγμένος από ντροπή και λύπη... Το βιβλίο αποτελείται από το κυρίως μέρος και δύο επίμετρα. Στο κυρίως μέρος, αναπτύσσεται το κείμενο που ο δημιουργός έγραψε υπό μορφήν αφηγήματος, αρκετά πριν προχωρήσει στην μετατροπή του σε σενάριο. Στο πρώτο επίμετρο περιλαμβάνονται οι τελικοί διάλογοι του σεναρίου. Στο δεύτερο, οι αλλαγές που έγιναν στις σκηνές στη διάρκεια των γυρισμάτων αλλά και οι σκηνές που ακόμη κι αν γυρίστηκαν, τελικά κόπηκαν στο μοντάζ και δεν καταγράφηκαν ποτέ στη μεγάλη οθόνη. Την επιμέλεια του επιμέτρου έκανε η Μαργαρίτα Μαντά, επί σειρά ετών συνεργάτης και βοηθός σκηνοθέτη του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Το βιβλίο περιλαμβάνει ακόμη πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την ίδια την ταινία, καθώς και σκηνές που απαθανατίστηκαν από το φακό του φωτογράφου Δημήτρη Σοφικίτη. Η ταινία "Το λιβάδι που δακρύζει", "μια ελεγεία πάνω στην ανθρώπινη μοίρα" όπως λέει ο ίδιος ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, είναι η δωδέκατη μεγάλου μήκους δημιουργία του σκηνοθέτη για τη μεγάλη οθόνη και συγχρόνως η πρώτη της τριλογίας του, "ενός ποιητικού απολογισμού του αιώνα που έφυγε και μια οραματική σχέση με τον αιώνα που διανύουμε, μέσα από έναν έρωτα που προκαλεί το χρόνο".