Ιστορίες από την Κολιμά

Εκδοτικό γεγονός για την Ελλάδα συνιστά η κυκλοφορία των διηγημάτων του Βαρλάμ Σαλάμοφ, που φτάνουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με καθυστέρηση σαράντα σχεδόν χρόνων, στην ολοκληρωμένη μορφή τους, στην έκδοση δηλαδή των 145 ιστοριών, υπό τον γενικό τίτλο "Ιστορίες οπό την Κολιμά". Ο Βαρλάμ Σαλάμοφ έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως ένας από τους πιο σημαντικούς Ρώσους πεζογράφους του 20ού αιώνα, όχι μόνο για το συγκλονιστικό θέμα του έργου του, αλλά και για την ιδιαίτερη λογοτεχνική του βαρύτητα, γιο την απαιτητική μορφή της σύντομης αφήγησης που διάλεξε να μας παρουσιάσει τον ζοφερό κόσμο των στρατοπέδων στα οποία πέρασε τη μισή ενήλικη ζωή του. Το θέμα του δεν επιδέχεται πλατιασμούς, καλολογίες, εξωραϊσμούς. Είναι ωμό και απίστευτα ζοφερό. Είναι η ζωή στο όριο του θανάτου -πνευματικού, ηθικού και, κυρίως, φυσικού- εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στα στρατόπεδα εργασίας τής Σοβιετικής Ένωσης κατά τις δεκαετίες '30-'50. Την ωμότητα και το αδιανόητο αυτής προσπαθεί να μας περιγράψει ο συγγραφέας με τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία λόγου και συναισθημάτων. Οι "Ιστορίες από την Κολιμά" είναι εντέλει ένα ντοκουμέντο, μια μαρτυρία, και ταυτόχρονα υψηλή λογοτεχνία. Ο πλέον ωμός ρεαλισμός, μπολιασμένος αριστοτεχνικά με το φαντασιακό της τέχνης, σε τέτοιο βαθμό που ο αναγνώστης να δυσκολεύεται να τα ξεχωρίσει. Αν θελήσουμε όμως να αναζητήσουμε την ουσία ενός τέτοιου συγκλονιστικού εγχειρήματος όπως οι "Ιστορίες από την Κολιμά", οφείλουμε να ακολουθήσουμε την οδό που μας δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας όταν σημειώνει: "Τα γραπτά μου αφορούν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης όσο αυτά του Εξυπερύ τον ουρανό ή του Μέλβιλ τη θάλασσα. Βασικά, οι ιστορίες μου συνιστούν οδηγίες για το πως να δρα κανείς μέσα στο πλήθος. Να είναι όχι απλώς λιγάκι αριστερότερα απ' τ' αριστερά, μα ακόμα περισσότερο αληθινός από την αλήθεια την ίδια. Για το αίμα που είναι αληθές κι ανώνυμο".