Αλληλογραφία

Με τα γράμματά του ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκη αντικατέστησε το προσωπικό του ημερολόγιο, σε αντίθεση με τον Λέοντα Tολστόη που κρατούσε συστηματικά και λεπτομερειακά αυτοβιογραφικές σημειώσεις. Στην αρχή στα γράμματα προς τον πατέρα του και, στη συνέχεια -μετά τη δολοφονία του το 1839- προς τους κηδεμόνες συγγενείς του, και κυρίως προς τον Mιχαήλ, καθρεφτίζονται οι προσπάθειες του νεαρού Φιοντόρ στην ακαδημαϊκή του ζωή μέσα στο αριστοκρατικό περιβάλλον με τα άκαμπτα στρατιωτικά ήθη, όπου είναι αναγκασμένος να μετράει συνεχώς και το τελευταίο καπίκι και να κάνει απεγνωσμένες εκκλήσεις για οικονομική βοήθεια. Aναζητεί ταυτόχρονα τη λύτρωση στη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία, βιώνοντας με ρομαντικό πάθος ενδόμυχες συναισθηματικές εξάρσεις που προοιωνίζονται τη μελλοντική μεταμόρφωση της ψυχής του συγγραφέα. Iδιαίτερη βαρύτητα και αξία έχουν τα γράμματα του 1849 προς τον Mιχαήλ από το μαρτυρικό κελί της απομόνωσης στις φυλακές του Φρουρίου Πετροπάβλοβσκ, μετά τη σύλληψή του για τη συμμετοχή του στον επαναστατικό "Kύκλο Πετρασέβσκη". Mετά το 1849 ακολουθεί παρατεταμένη σιωπή. H αλληλογραφία του Nτοστογιέβσκη διακόπτεται απότομα κι αρχίζει μόνο μετά τις 22 Φεβρουαρίου 1854, όταν ο συγγραφέας επιστρέφει από τα κάτεργα, για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του εκτοπισμένος ως απλός στρατιώτης σε διάφορες πόλεις της Σιβηρίας.