Ελληνορωμαϊκοί πόλεμοι

Η αρχαία ελληνική ιστορία, εκτός από τις εκπληκτικές νίκες και τους αγώνες των Ελλήνων για την προάσπιση της ελευθερίας και του πολιτισμού, στιγματίστηκε και από μια περίοδο παρακμής σε στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, που οδήγησε τελικά στην κατάκτηση της κατακερματισμένης Ελλάδας από την ανερχόμενη δύναμη της Ρώμης. Οι Έλληνες του 5ου και 4ου π.Χ. αιώνα προτίμησαν να συνασπιστούν και να αντιμετωπίσουν ενωμένοι τους Ασιάτες μονάρχες, γράφοντας τις πιο λαμπρές σελίδες δόξας στην παγκόσμια ιστορία. Αντίθετα, οι Έλληνες του 3ου και του 2ου αιώνα υπέπεσαν στο ολέθριο λάθος να παραμείνουν διαιρεμένοι και να εμπλέξουν τους εξωτερικούς εχθρούς στις μεταξύ τους διαμάχες. Το τραγικό αποτέλεσμα ήταν οι διαδοχικές ήττες και η υποταγή όλων των ελληνικών πόλεων, ανεξαρτήτως πολιτεύματος, στην έξυπνη, προνοητική και μεθοδική ρωμαϊκή ολιγαρχία. Τα αίτια της κατάρρευσης του Ελληνισμού είναι πολλά. Εκτός από την πολυδιάσπαση, την απουσία ενός κοινού οράματος και τη μη ενιαία διεξαγωγή του πολέμου, η ουσιαστική ανυπαρξία ναυτικού και η εμμονή στη χρήση της αναχρονιστικής φάλαγγας απέναντι στις ευέλικτες λεγεώνες, έγειραν αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ των Ρωμαίων, παρά την ατομική ανδρεία και την αυτοθυσία που επέδειξαν οι Έλληνες μαχητές σε πολλές από τις καθοριστικές συγκρούσεις. Μέσα στη γενικότερη, πάντως, παρακμή του ελληνικού κόσμου, κατάφερε να ξεχωρίσει και να αναπτυχθεί το πολιτισμικό στοιχείο, το οποίο μάλιστα κατέκτησε τους νικητές Ρωμαίους. Όμως, ενώ οι τελευταίοι διδάχθηκαν από το ελληνικό πνεύμα, οι Έλληνες δεν φαίνεται να έχουν διδαχθεί και πολλά από τη σοβαρότητα, τη στρατηγική στόχευση, την πρακτικότητα και τη μεθοδικότητα των Ρωμαίων, με αποτέλεσμα πολλά από τα ζωτικά στοιχεία του Δυτικού πολιτισμού να παραμένουν... άγνωστες λέξεις για τους σύγχρονους Έλληνες.