Ultimatum

Για πρώτη φορά το κείμενο του Φερνάντο Πεσσόα, "Ultimatum", θεωρείται ένα από τα πλέον βίαια του όλου έργου του, μεταφράζεται στα ελληνικά και παρουσιάζεται στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Ο Πεσσόα, επηρεασμένος από το Μανιφέστο του Φουτουρισμού, δημοσίευσε το "Ultimatum" στο πρώτο και μοναδικό τεύχος της επιθεώρησης "Φουτουριστική Πορτογαλία", το οποίο και κατασχέθηκε από την αστυνομία τον Νοέμβριο 1917. Είναι ένα μαχητικό κείμενο, που αρχίζει σαν λίβελος και καταλήγει σαν σύμβουλο πίστης. Είναι γραμμένο σε ένα στυλ επιδεικτικό, διδακτικό, με λογικούς συλλογισμούς και αλγεβρικούς τύπους, εντελώς αρνητικό, σε σημείο που να θεωρείται παρανοϊκό. Ο Πεσσόα καταγγέλλει την "γενική χρεοκοπία των λαών και των πεπρωμένων τους" και οικτίρει τους καιρούς του για την παντελή έλλειψη ανθρώπινου μεγαλείου. Και τούτο γιατί δεν βλέπει γύρω του τίποτα άλλα παρά μόνο μετριότητα. Σκοπός δεν είναι μόνο η αφύπνιση της Πορτογαλίας, αλλά και η οικοδόμηση της Ευρώπης και η σωτηρία της Δύσης από τον πολιτισμικό μαρασμό. "Αναγνωρίζοντας την αλήθεια σαν αλήθεια, και συγχρόνως σαν λάθος, ζώντας τα αντίθετα, χωρίς να το δέχεσαι, νιώθοντας τα πάντα με κάθε τρόπο, και στο τέλος να μην είσαι τίποτα άλλο παρά μόνο η διάνοια του κάθε τι, όταν ο άνθρωπος υψώνεται σε μία τέτοια κορυφή, είναι ελεύθερος όπως σε όλες τις κορυφές, μόνος όπως σε όλες τις κορυφές, ενωμένος με τον ουρανό, με τον οποίο δεν είναι ποτέ ενωμένος, όπως σε όλες τις κορυφές." Φερνάντο Πεσσόα