Στην ομορφιά που δημιουργούν οι άλλοι

Η μεταπολεμική πολωνική ποίηση έχει να επιδείξει τρεις κορυφαίους ποιητές: τον Τσέσλαβ Μίλος, τη Βισουάβα Σιμπόρσκα και τον Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ. Ο Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι θεωρείται δικαίως ο άξιος διάδοχός τους και μέχρι τον θάνατό του το 2021 ήταν ο σημαντικότερος ποιητής της χώρας του και ένας από τους πιο αναγνωρισμένους διεθνώς. Ανήκε στην περίφημη γενιά του ’68, η οποία αντιτάχθηκε στην κομμουνιστική κυβέρνηση της χώρας και στην υποτελή εξάρτηση από τη Σοβιετική Ένωση. Σπούδασε ψυχολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας και από το 1982 αναγκάστηκε ως αντιφρονών να ζήσει για χρόνια στο Βερολίνο και στο Παρίσι. Δίδαξε σε πολλά πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών. Επέστρεψε στην Πολωνία το 2002 και έζησε στην Κρακοβία ως τον θάνατό του. Βιβλία του έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ. Έχει αποσπάσει πλήθος βραβείων και διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας Neustadt 2004, το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ποίησης 2010, το Διεθνές Βραβείο Ποίησης Zhongkun 2013, καθώς και το Prix de la Liberté. Η ποίησή του, στοχαστική και στιβαρή, ειρωνική και αυτοσαρκαστική, γραμμένη σε γλώσσα καθαρή και ανεπιτήδευτη, μιλάει για την ευθραυστότητα της ύπαρξης, για την ανάγκη οι άνθρωποι να υπερασπιστούν τις βασικές εκείνες αξίες, χωρίς τις οποίες η ζωή χάνει το βαθύτερό της νόημα. Μόνο στην ομορφιά που δημιουργούν οι άλλοι υπάρχει παρηγοριά, στη μουσική των άλλων και στα ποιήματα των άλλων. Μόνο στους άλλους βρίσκεις τη λύτρωση, ακόμα κι αν η μοναξιά έχει τη γεύση του όπιου. Οι άλλοι δεν είναι η κόλαση, αν τους δεις το πρωί, με τα μέτωπά τους αγνά, πλυμένα από τα όνειρα. Γι’ αυτό επί ώρες αναρωτιέμαι ποια λέξη να χρησιμοποιήσω, «αυτός» ή «εσύ». Κάθε «αυτός» είναι μια προδοσία ενός «εσύ», αλλά σε αντάλλαγμα το ποίημα κάποιου άλλου προσφέρει την ακρίβεια ενός νηφάλιου διαλόγου.