Αναζητήσεις πολιτιστικής πολιτικής

Στα έντεκα δοκίμια αυτού του βιβλίου ο Λαοκράτης Βάσσης αναζητεί τα πολιτιστικά πατήματα του τόπου μας στην ομιχλώδη ανηφοριά του 21ου αιώνα. Απ' τον πρόλογό του προϊδεάζει για το περιεχόμενό του: «Οι Αναζητήσεις πολιτιστικής πολιτικής είναι απόπειρες απαντήσεων στις πολιτιστικές μου αγωνίες. Στις ελληνικές πολιτιστικές μου αγωνίες...». Γνωρίζοντας καλά τον κίνδυνο της ιδεολογικοποίησης των αναζητήσεών του, δεν προσπαθεί να «κλείσει» αλλά να «ανοίξει» τον προβληματισμό για ένα ευρύ φάσμα πολιτιστικών θεμάτων. «Ο ελληνισμός, γράφει, δεν είναι θρησκεία, η ελληνικότητα δεν είναι δόγμα». Αναζητώντας την πολιτιστική μας στρατηγική:α) συνεισφέρει στον προσδιορισμό του χαρακτήρα της και στην αποσαφήνιση του πολιτιστικού μας προβλήματος και β) ψάχνει τον αξιακό πυρήνα και τις ρήτρες, όπως τις αποκαλεί, του παραδοσιακού πολιτιστικού μας προτύπου, που αυτές ορίζουν τις ζητούμενες πολιτιστικές συντεταγμένες του ελληνισμού. Τις θεωρήσεις του συνοδεύει και η αποτύπωση του στίγματος δέκα συγκεκριμένων προτάσεων, που συνθέτουν το δυνητικό πλαίσιο της ακολουθητέας πολιτιστικής πολιτικής, αλλά και προτάσεις βαρύνουσας σημασίας πολιτιστικών παρεμβάσεων, όπως η ίδρυση τριών μεγάλων υπερατλαντικών Μουσείων ή η δημιουργία της Μεγάλης Βιβλιοθήκης της Γραμματείας του Ελληνισμού. Συναρτά τη λύση του πολιτιστικού μας προβλήματος, τη δημιουργική πολιτιστική μας διέξοδο προς το μέλλον, με τη διεμβόλιση του παγιδευτικού δίπολου: νοσηρός ελληνοκεντρισμός -νοσηρός αντιελληνοκεντρισμός, που απ' τα μέσα της Μεταπολίτευσης άρχισε να εμφανίζεται ως σύγκρουση «εκσυγχρονιστών» - «αντίεκσυγχρονιστών», ψευδώνυμη προφανώς σύγκρουση, πίσω απ' την οποία κρύβονται όλες οι αλληλοτροφοδοτούμενες διχαστικές ακρότητες που ταλάνισαν και ταλανίζουν τον τόπο μας. Το περιώνυμο βιβλίο ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού, που καλώς απεσύρθη, είναι ενδεικτικό και διδακτικό επεισόδιο αυτής της ψευδώνυμης και αδιέξοδης σύγκρουσης (βλ. Τα ενδότερα του βιβλίου ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού, σελ. 115-120). Μεταξύ των πολλών θεμάτων που προσεγγίζει, όπως δείχνουν και οι τίτλοι των δοκιμίων, είναι ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος «Η πολιτιστική αντίσταση των τοπικών κοινωνιών» και προπαντός η επίμαχη σχέση «Αριστεράς και πολιτιστικής πολιτικής». Ο επίλογος στο συγκεκριμένο δοκίμιο είναι χαρακτηριστικός: «Η σύχρονη Αριστερά, για να μπορεί να διεκδικεί ρόλο πολιτικής και πολιτιστικής πρωτοπορίας, άρα την ιδεολογική της «ηγεμονία», πρέπει, να έχει τόπο και να πατάει γερά στον τόπο της. Γιατί μια Αριστερά χωρίς «τόπο», είναι μια ανέστια και καθ' όλα... άτοπη Αριστερά». Στο τελευταίο δοκίμιο του βιβλίου: Καράγιωργας και Μεταπολίτευση, όπου φωτίζει την εναλλακτική πολιτική σκέψη του αγωνιστή με το απαράμιλλο ήθος, σημειώνει: «Η μορφή του Καράγιωργα ενοχλεί. Ενοχλεί την πολιτική της ενοχής και την κοινωνία της συνενοχής. Ενοχλεί, γιατί θυμίζει πως υπήρχε κι άλλος δρόμος στη Μεταπολίτευση. Ενοχλεί, γιατί θυμίζει πως και τώρα, στη Μεταπολίτευση των επιγόνων, με τη μελαγχολία να επικάθηται στους ορίζοντές μας, υπάρχει άλλος δρόμος». Στις «Αναζητήσεις Πολιτιστικής Πολιτικής» ο Λαοκράτης Βάσσης, όπως τα θέλει και η αλήθεια του ποιητικού λόγου (βλ. σελ. 11), ψάχνει ανοιχτό πολιτιστικό δρόμο προς το μέλλον προσπερνώντας τους φρυάζοντες νεοορθόδοξους ψευτοκαλόγερους» και τους προπετείς προοδευτικούς του τόπου μας.