Όψεις του σύγχρονου πολιτισμού

Σκοπός της έκδοσης αυτού του τόμου είναι η έντυπη και επεξεργασμένη παρουσίαση των ομιλιών του πρώτου Φιλοσοφικού Καφενείου που οργανώθηκε το 2005 από το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών με γενικό θέμα τον σύγχρονο πολιτισμό. Από θεματικής πλευράς τα εννιά κείμενα του παρόντος τόμου διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτά που αναφέρονται γενικά στον σύγχρονο δυτικό και ελληνικό πολιτισμό, και σ' εκείνα που επικεντρώνονται σε επί μέρους τομείς της σύγχρονης κουλτούρας και συγκεκριμένα στην καθημερινότητα, στη μεγαλούπολη, στο σώμα, στους διανοούμενους και στο θέατρο. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των κειμένων, πέραν των επί μέρους διαφορών τους, είναι μια κριτική αρνητική στάση απέναντι στον σύγχρονο πολιτισμό, στον οποίο αποδίδονται ως χαρακτηριστικά, μεταξύ των άλλων, η αγοραιοποίηση της κοινωνίας, η προϊούσα εκτεχνίκευση της ζωής, η κατίσχυση της χρηστικής ορθολογικότητας, η μαζικοποίηση της κοινωνίας, η ατομικιστική αποξένωση και η ομογενοποιητική παγκοσμιοποίηση. Ειδικότερα η Ελλάδα κρίνεται ως θύμα ενός μονοδιάστατου και άκριτου εκδυτικισμού και της πόλωσης ανάμεσα σ' έναν πολιτισμικό ενδοτισμό (ευρωκεντρισμό) και μια αμυντική σκλήρυνση της εθνικής ταυτότητας (ελληνοκεντρισμός).