Ο Λούθηρος και η μεταρρύθμιση

Το 2017 συμπληρώθηκαν πέντε αιώνες από τότε που ο Λούθηρος θυροκόλλησε, στις 31 Οκτωβρίου 1517, τις 95 θέσεις στο πανεπιστημιακό παρεκκλήσιο της Βιττεμβέργης, ενέργεια που επέπρωτο να αλλάξει την Ευρώπη και όλο τον χριστιανικό κόσμο. Η 500ή επέτειος του γενεθλίου έτους του προτεσταντισμού υπέδειξε πολύ φυσιολογικά το θέμα του όγδοου συνεδρίου των Συναντήσεων του Άρτου Ζωής. Η νεοελληνική ιστορία διασταυρώθηκε με τον προτεσταντισμό, στο πρόσωπο κυρίως και τη δράση του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Λουκάρεως, το κίνημα όμως αυτό δεν ρίζωσε στην Ελλάδα. Οι Έλληνες δεν γνωρίζουμε τι είναι και τι πιστεύουν οι προτεστάντες, δεν τους έχουμε συναναστραφεί στα χωριά και τις πόλεις μας, και γι’ αυτό ίσως διατηρούμε μια καχύποπτη ή και εχθρική στάση απέναντί τους. Όσο όμως και αν αγνοούμε ή εχθρευόμαστε τη Μεταρρύθμιση, ζούμε και εμείς, οι σημερινοί Έλληνες, στον κόσμο που εκείνη δημιούργησε, στον κόσμο δηλαδή της ατομικότητας, με όλα όσα αυτή συνεπάγεται στο ηθικό, κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Ταυτόχρονα βεβαίως ζούμε και σε έναν κόσμο που έχει γεννηθεί από εντελώς διαφορετικές ιστορικές διαδικασίες, που συνδέονται με το Βυζάντιο και το τέλος του, και με την οθωμανική κυριαρχία και το τέλος της. Η ιστορική, θεολογική και πολιτική προσέγγιση της Μεταρρύθμισης και των επιπτώσεών της που αποπειραθήκαμε στο συνέδριο δεν φιλοδοξεί να καλύψει ένα κενό παιδείας, μάλλον να το επιβεβαιώσει θέλει και να υπαινιχθεί ότι αξίζει τον κόπο να τη γνωρίσουμε καλύτερα και στον τόπο μας.