Ιατρική δεοντολογία και ποινικό δίκαιο

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ακριβώς να καταδείξει πώς η ηθική και το δίκαιο παρεμβαίνουν στην ιατρική δραστηριότητα. Περί αυτού πρόκειται όταν γίνεται λόγος για "ιατρική δεοντολογία και ποινικό δίκαιο". Η μέριμνα για την ανθρώπινη ζωή, ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το ιατρικό απόρρητο, το καθήκον βοήθειας, το καθήκον ενημέρωσης του ασθενούς, η ανεξαρτησία του ιατρού, η ελεύθερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, η ελευθερία επιλογής ιατρού, η συναίνεση του ασθενούς στις ιατρικές πράξεις, η απαγόρευση παράνομης άσκησης της ιατρικής, η απαγόρευση ευθανασίας είναι ορισμένες από τις βασικές αρχές, που διέπουν την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος. Ο ιατρός που τις παραβαίνει διαπράττει ταυτοχρόνως ποινικό αδίκημα, όπως παράλειψη λύτρωσης από κίνδυνο ζωής, παράβαση επαγγελματικής εχεμύθειας, παράνομη βία, ανθρωποκτονία εκ προθέσεως ή εξ οίκτου. Με δεδομένα τα όρια στην έκταση της διατριβής δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν όλες ή έστω οι θεμελιώδεις αρχές ιατρικής δεοντολογίας και οι αντίστοιχοι κανόνες ποινικού δικαίου, όπου εμπίπτει η συμπεριφορά των ιατρών, χωρίς κίνδυνο υπεραπλούστευσης. Κατά συνέπεια, στο πρώτο, γενικό μέρος, ορίζονται οι έννοιες, αναλύονται οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της δεοντολογίας και ποινικού δικαίου και η ιδιαίτερη σχέση αυτονομίας και αλληλεξάρτησης, που συνδέει τους δύο κλάδους δικαίου. Η αναφορά γίνεται ταυτόχρονα σε δύο έννομες τάξεις, στη Γαλλία και στην Ελλάδα. Δεδομένου ότι η παραδοσιακή αυτή σχέση ανατράπηκε στις μέρες μας, λόγω της παραβίασης από το νομοθέτη της ρυθμιστικής ελευθερίας του ιατρικού σώματος, ένα μέρος της μελέτης αφιερώνεται στα αίτια που οδήγησαν στην επέμβαση της Πολιτείας. Τόσο η πειθαρχική, όσο και η ποινική ευθύνη των ιατρών συσχετίζονται έτσι με το ευρύτερο ζήτημα της ιατρικής ευθύνης. Εξηγείται ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί η επέμβαση του νομοθέτη και με ποιο τρόπο. Στο δεύτερο, ειδικό μέρος, παρουσιάζεται μια από τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής δεοντολογίας, που προστατεύεται ταυτόχρονα από το ποινικό δίκαιο, το ιατρικό απόρρητο, σε δύο χωριστές ενότητες, για τη Γαλλία και την Ελλάδα. Η ερμηνεία του περιεχομένου των διατάξεων και η εφαρμογή τους εξετάζονται πριν και μετά τη νομοθετική παρέμβαση. Τα συμπεράσματα που συνάγονται για την πειθαρχική και ποινική ευθύνη των ιατρών για παράβαση της υποχρέωσης εχεμύθειας αποδεικνύουν το νέο συσχετισμό μεταξύ ιατρικής δεοντολογίας και ποινικού δικαίου, που επέλεξε ο Γάλλος και ο Ελληνας νομοθέτης.