Το χαμένο ποίημα

Τι εστί, στ' αλήθεια ποιητής; Ο ποιητής είναι ο λιγότερο ποιητικός άνθρωπος, είχε πει ο διαλεχτός άγγλος ποιητής Τζων Κήτς. Η φράση αυτή θέλει να πει, κατά τη γνώμη μου, πως ο ποιητής είναι ποιητής μόνο όταν βρίσκεται μέσα στο ποίημα του, δηλαδή, όταν το γράφει. Όταν οι λέξεις τον εγκαταλείψουν κι εγκατασταθούν οριστικά μέσα στο ποίημα, τότε ο ποιητής απομένει ένας κοινός άνθρωπος. Και, όπως χιλιάδες άλλοι συνάνθρωποί του, υπόκειται κι αυτός στην ίδια καθημερινή φθορά, στην ίδια πνευματική κόπωση, στην ίδια, οπωσδήποτε, εγκοσμίωση των μεταφυσικών του φόβων. Εξωτερικά ίσως να δείχνει ως ο πλέον ασήμαντος όλων. Τι γίνεται, όμως, εσωτερικά; Γιατί και πότε ο ποιητής μπαίνει μέσα στο ποίημα, για να γίνει ποιητής; Πριν, όμως, απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή, μπορούμε να στηριχτούμε πάνω της και να δώσουμε τον ορισμό του ποιητή, έναν από τους πάμπολλους ορισμούς που είναι δυνατόν να προταθούν. Ποιητής, λοιπόν, είναι ο άνθρωπος που, μη έχοντας άλλη καλύτερη δυνατότητα ενεργείας, συμπεριφέρεται με λόγο ποιητικό ή δια του ποιητικού λόγου ή ως λόγος ποιητικός. Ποιητής, δηλαδή, (αναποδογυρίζουμε τώρα την πρόταση και την υπεραπλουστεύουμε) είναι αυτός που- μαγνητισμένος ανεξήγητα- επωμίζεται το άχθος του ποιήματος, μη έχοντας κάτι πιο πρόσφορο να κάνει. Η ώθηση του ποιητή για να εισέλθει μέσα στη διαδικασία του ποιήματος, προκαλείται από μια εν δυνάμει αόριστη ανησυχία που κουβαλάει μαζί του. Η ανησυχία αυτή εγείρεται είτε από τη θετική ανταπόκριση προς τα καλώς έχοντα των πραγμάτων του εξωτερικού κόσμου (θαυμασμός, ενθουσιασμός, ευαρέσκεια, δόξα), είτε από την αρνητική ανταπόκριση προς τα κακώς έχοντα (δυσαρέσκεια, θλίψη, θρήνος, αγανάκτηση). Αυτή η θετική ή αρνητική ανταπόκριση οδηγεί τον ποιητή στην επιθυμία για επέμβαση μέσω της έκφρασης. Πιο ρηξικέλευθη άποψη θα ήταν η εξής: Δεν υπάρχει θέμα ανταπόκρισης. Ο ποιητής είναι ποιητής έτσι κι αλλιώς, χωρίς εξήγηση. Ωστόσο ο ποιητής και η ποίηση επιχειρούν μια επέμβαση. Πρόκειται για μια επέμβαση που αφορά στην αποκατάσταση των αληθινών συνθηκών της πραγματικότητας. Μια επέμβαση που αποσκοπεί στην εδραίωση της αλήθειας, όπως την οραματίζεται ο ποιητής και όπως την ενστερνίζεται ως μόνη αρμόζουσα ποιότητα του ζειν και του γίγνεσθαι.