Κυβερνώντας τον κόσμο

Το 1815 οι εξαντλημένοι νικητές των συγκρούσεων που είχαν απορροφήσει την Ευρώπη επί μια γενιά συμφώνησαν σ' ένα νέο σύστημα για τη διατήρηση της ειρήνης. Αντί τα ανεξάρτητα κράτη να αλλάζουν πλευρές, να κλείνουν συμφωνίες και να προδίδουν το ένα το άλλο, μια νέα "Ευρωπαϊκή Συμφωνία" θα εξασφάλιζε ότι η βαρβαρότητα και το χάος των Ναπολεόντειων πολέμων δεν θα επαναλαμβάνονταν ποτέ πια. Το εντυπωσιακό νέο βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ αναπλάθει δύο αιώνες διεθνούς διακυβέρνησης -τον αγώνα για τη διάδοση αξιών και την οικοδόμηση θεσμών που θα έφερναν τάξη σε ένα άναρχο και επικίνδυνο σύστημα κρατών. Δείχνει πώς αυτό που ξεκίνησε ως ευρωπαϊκή υπόθεση έγινε το πλαίσιο του σημερινού κόσμου, καθώς υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου, κομμουνιστές και εθνικιστές πρόβαλαν τα δικά τους ριζοσπαστικά οράματα για μια διεθνή αρμονία. Οι ουτοπικές μυθοπλασίες του Ιουλίου Βερν και του Χ. Τζ. Γουέλς αναμείχθηκαν με τα σχέδια της εσπεράντο, τα όνειρα για μια καθολική επιστήμη της πληροφορίας και τους νομικούς κώδικες ενός δικαστηρίου για όλη την ανθρωπότητα. Βρετανοί και Αμερικανοί πολιτικοί στήριξαν τη δημιουργία ενός ενιαίου παγκόσμιου οργανισμού ασφαλείας. Κάθε φορά που ο κόσμος καταστρεφόταν από ένα νέο ξέσπασμα βίαιου κυνισμού και μεταβαλλόμενων συμμαχιών, πρόβαλλε η απαίτηση για κάτι που θα μπορούσε να κάμψει τα βραχυπρόθεσμα εθνικά συμφέροντα προς όφελος ενός ευρύτερου κοινού αγαθού. Ωστόσο σήμερα εξασθενεί η πίστη στα παλιά ιδανικά και στην πολιτική ικανότητά μας να διαμορφώνουμε το μέλλον. Η συντριπτική δύναμη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχει κάνει αγνώριστη την ίδια τη δυνατότητα να κυβερνηθεί ο κόσμος, που αμφισβητείται πλέον όσο ποτέ άλλοτε. Σε μια εποχή που ο ΟΗΕ απαξιώνεται, η αμερικανική ισχύς υποχωρεί και ασταθείς συνασπισμοί ισχύος ή κοντόθωρες δυνάμεις της αγοράς απειλούν και πάλι μεγάλα τμήματα του κόσμου, το βιβλίο αυτό δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο. "Ένα μοναδικό έργο: ένας μεγάλος ιστορικός ανασυνθέτει τον τρόπο με τον οποίο άτομα και έθνη επιδίωξαν να προωθήσουν εθνικά συμφέροντα σε μια όλο και πιο περίπλοκη διεθνή σκηνή. Μια δραματική, καινοτόμα περιγραφή ιδεών και θεσμών που έρχονται σε σύγκρουση με σκληρές πραγματικότητες." (Fritz Stern) "Ο Μαζάουερ αποδεικνύει ότι είναι ο επιφανέστερος ιστορικός της γενιάς του . . . Προσφέρει την πιο πειστική εξήγηση που έχει διατυπωθεί ώς τώρα για τις υπερβολικές, υστερικές ακόμη, προσδοκίες της δεκαετίας του 1990 και την κατοπινή κατάρρευση της αισιοδοξίας μετά το 2000, η οποία μεταφράζεται τώρα στο φόβο που καταλαμβάνει μεγάλα τμήματα του Δυτικού κόσμου. Σπανίως εμφανίζεται ένα βιβλίο ιστορίας που όχι μόνο αναμορφώνει ριζικά την κατανόηση του παρελθόντος, αλλά μας επιτρέπει επίσης να επανεκτιμήσουμε το παρελθόν και, με λίγη καλή τύχη, να επηρεάσουμε το μέλλον μας." (Misha Glenny) "Κυβερνώντας την Ευρώπη, κι έπειτα ολόκληρο τον κόσμο . . . Η ιδέα έχει βρει τον τέλειο χρονικογράφο της στο πρόσωπο του Μαρκ Μαζάουερ, οι προσεγγίσεις του οποίου αποπνέουν κοσμοπολιτική αντίληψη, ανθρωπιά, πολυμάθεια και τον δέοντα σκεπτικισμό. Επιπλέον, η ιστορία του είναι γραμμένη σε καθαρή, κομψή πρόζα. Ένα θεμελιώδες έργο όχι μόνο για ιστορικούς, αλλά και για όποιον ενδιαφέρεται για τον ταραγμένο κόσμο όπου ζούμε." (Ian Buruma) "Μια σημαντική συμβολή στην ιστορική έρευνα - τα κεφάλαια για την εντυπωσιακή περιδίνηση της πολιτικής, των ιδεών και των μορφών οργάνωσης τον 19ο αιώνα είναι ιδιαίτερα πρωτότυπα και πολύτιμα . . . Ο Μαζάουερ αξίζει την ευγνωμοσύνη μας μόνο και μόνο γι' αυτή τη διαυγή περιγραφή που μας δίνει. Όμως το Κυβερνώντας τον κόσμο είναι επίσης ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα χάρη στο ισχυρό επιχείρημα που το διατρέχει." (Paul Kennedy, Financial Times)