Τα τρένα της σιωπής

Δύο εκτοπισμένοι που ξεγελούν διαρκώς τον θάνατο: η διάσημη Τσεχοεβραία πιανίστρια Άλις Χερτζ-Σόμμερ και ο Πολωνοεβραίος ξυλουργός Γιάνκελ Γουέρνικ. Δύο «πόλεις» που έχτισε ο Φύρερ ειδικά για τους Εβραίους: το Τερεζίενσταντ, ένα γκέτο για μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς και σκηνοθέτες, λίγες μόνο δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Πράγα, και η Τρεμπλίνκα, η κόλαση επί της γης, όχι πολύ μακριά από τη Βαρσοβία. Δύο στρατόπεδα εξόντωσης που συνδέονται με τον έξω κόσμο με τα τρένα της σιωπής. «Επιβάτες» των τρένων οι εκατοντάδες χιλιάδες ζωντανοί-νεκροί και τα χιλιάδες πτώματα που στοιβάζονται στα βαγόνια τους. (…)Μία εργασία πρωτότυπη και εξαιρετικά δουλεμένη, η οποία κινείται μεταξύ μυθιστορηματικής εξιστόρισης και ιστορικής μελέτης και μας αφηγείται με μοναδικό τρόπο την ιστορία, τη ζωή και τη μοίρα της εβραϊκής κοινότητας της Πράγας μέσα από τη συγκλονιστική ζωή της Άλις Χερτζ-Σόμμερ (26 Νοεμβρίου 1903 - 23 Φεβρουαρίου 2014). Ο τίτλος του έργου δεν είναι παρά μια ευθεία αναφορά στον απάνθρωπο τρόπο μεταφοράς των κρατουμένων στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου, το ίδιο το έργο όμως δεν είναι απλώς μια γραμμική ιστορική αφήγηση ή μια μυθιστορηματική απόδοση των γεγονότων, αλλά κινείται με επιτυχημένο και ευέλικτο τρόπο ανάμεσα στα δύο, θέτοντας καίρια ερωτήματα και θίγοντας θεμελιώδη ζητήματα της ιστορίας του 20ού αιώνα γενικά, αλλά και της ανθρώπινης ύπαρξης ειδικά. Η μακρά ζωή της Άλις Χερτζ-Σόμμερ είναι ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο πλέκεται με δεξιοτεχνία η ιστορική μελέτη του Θωμά Σίδερη. Η Άλις Χερτζ-Σόμμερ, σημαντική Εβραία πιανίστρια, δασκάλα μουσικής και γεννημένη στην Πράγα, επιβίωσε από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Τερεζίενσταντ. Έζησε για σαράντα χρόνια στο Ισραήλ, πριν μεταναστεύσει στο Λονδίνο το 1986 για να ζήσει με την οικογένεια του γιου της Ράφι, γνωστού τσελίστα. Έζησε στο Λονδίνο μέχρι τον θάνατό της, ενώ η ζωή της επεφύλασσε να δοκιμάσει ακόμη μία προσωπική τραγωδία, να ζήσει και τον θάνατο του παιδιού της, κρατήθηκε ζωντανή από την αγάπη της για την μουσική και απεβίωσε το 2014, στην ηλικία των 111 ετών. Η Άλις Χερτζ-Σόμμερ ήταν η γηραιότερη επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, μαζί με τον Πολωνοεβραίο Γιζράελ Κρίσταλ. (…)