Ο πικρός βίος του Μαξ Χάβελααρ

Ένας Ολλανδός κρατικός υπάλληλος στην Ινδονησία του 19ου αιώνα, αποκαλύπτει το μηχανισμό εκμετάλλευσης και διαφθοράς των Ολλανδών αποικιοκρατών σε αγαστή συνεργασία με ντόπιους ηγεμόνες. Θύμα, βεβαίως, ο πάμφτωχος ιθαγενής πληθυσμός, διότι οι «ξένοι από τη Δύση διέταξαν τους κατοίκους να αφιερώσουν ένα μέρος της εργασίας και του χρόνου τους σε άλλα πράγματα που θα έφερναν περισσότερο κέρδος στις αγορές της Ευρώπης. Για να παροτρύνουν τον απλό άνθρωπο να το κάνει, δεν χρειαζόταν παρά μια πολύ απλή πολιτική. Είναι υπάκουος στους ηγεμόνες του, άρα δεν χρειαζόταν παρά να κερδίσεις αυτούς τους ηγεμόνες με την υπόσχεση ότι θα έπαιρναν ένα μέρος του κέρδους και…πέτυχαν απολύτως». Το εν τρίτο του κρατικού προϋπολογισμού της Ολλανδίας προερχόταν από την αποικία. Στο βιβλίο, ο μεσίτης του καφέ, δικαιολογεί με την Αγία Γραφή στο χέρι, κάθε αχρειότητα και κάθε «ξεζούμισμα» της υποτιθέμενα «ανώτερης» λευκής φυλής, φτάνει να πλουτίσει.