Ένδοξη δουλεία

Το σύγχρονο ελληνικό κράτος γεννήθηκε από την αντιπαράθεση των χριστιανών ορθοδόξων με τους μουσουλμάνους Οθωμανούς. Λειτούργησε ως κεντρικός μοχλός των Μεγάλων Δυνάμεων στην προσπάθειά τους να διαχωρίσουν την Ευρώπη από την Ανατολή. Ποιες ήταν όμως οι σχέσεις των Ελλήνων εντός και εκτός Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την περίοδο της σταδιακής διάλυσής της, το 19ο αιώνα; Υπήρξε μια ενιαία γραμμή που καθόρισε τα γεγονότα; Στο βιβλίο αυτό, η Κατερίνα Μυστακίδου περιγράφει τις αντίρροπες δυνάμεις και τα αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ Φαναριωτών, Ελλήνων υπηκόων του σουλτάνου και Ελλαδιτών. Οι πρώτοι, με πόλο εστίασης το ελληνορθόδοξο μιλέτ και τον Πατριάρχη, ήταν απόλυτα ενσωματωμένοι στο μηχανισμό της Υψηλής Πύλης. Οι δεύτεροι -Μικρασιάτες Έλληνες και Πόντιοι- είχαν εθνική συνείδηση ως Έλληνες, αλλά αντιλαμβάνονταν ως πατρίδα τους τα πολυπολιτισμικά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όσο για τους Ελλαδίτες, αυτοί είχαν ήδη διαμορφώσει μια αρραγή εθνική ταυτότητα σε έναν ομοιογενή θρησκευτικά γεωγραφικό χώρο. Μέσα σε ένα τέτοιο πολύπλοκο και συνάμα συγκρουσιακό πλαίσιο, η συγγραφέας εξετάζει υπό ένα διαφορετικό πρίσμα τις ιστορικές εξελίξεις: από το κίνημα για το σχηματισμό του νέου ελληνικού κράτους μέχρι τη Μικρασιατική καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάννης.