Απόκρυφα και συναξάρια

Όσο ψάχνει κανείς στα κείμενα του Εμμανουήλ Ροΐδη, τόσο ανακαλύπτει μοναδικούς λογοτεχνικούς θησαυρούς, όπου ο μεγάλος Συριανός συγγραφέας γνώριζε πολύ καλά να συνδυάζει την προσφορά της σπάνιας ιστορικής πληροφορίας με την κριτική σκέψη και τον βαθύ στοχασμό. Το δοκίμιο αυτό δεν αναφέρεται μόνον στο ζήτημα των απόκρυφων ευαγγελίων και των άλλων πρωτοχριστιανικών κειμένων που εξαιρέθηκαν από τις Οικουμενικές Συνόδους και δεν απέκτησαν ποτέ τον τιμητικό τίτλο του "κανονικού", αλλά προχωρά ακόμη βαθύτερα στην περιγραφή της ψυχολογίας των πρώτων χριστιανών και αναδεικνύει κατά πρωτοφανή τρόπο την αξιοθαύμαστη συμμετοχή των γυναικών στους αγώνες για την διάδοση της νέας θρησκείας. Ωστόσο ο Ροΐδης υπογραμμίζει ότι το χριστιανικό δόγμα ήταν εξαρχής και παραμένει μισογυνικό, παρά τα πλήθη των γυναικών που με αυτοθυσία μαρτύρησαν για χάρη του, διότι ενώ... "η θρησκεία των αρχαίων δεν ήταν άλλο παρά η αποθέωση της ανθρώπινης φύσης, η ουσία του χριστιανισμού έγκειται στην καταδίκη αυτής της φύσης...".