Λόγος ερειπίων

Οι βεβαιότητες του παρελθόντος, όπως τεκμηριώνουν την αντίληψη του κόσμου και του ανθρώπου, και όπως ορίζουν δικαιώματα και ανάπτυξη, δοκιμάζονται στις πολύπλοκες και απαιτητικές διαδρομές του καιρού μας. Η παρουσία τους, καταλυτική από τα προεόρτια της Γαλλικής Επανάστασης ως τις μέρες μας, δεν παύει να δίνει απαντήσεις για τη ζωή και τον βίο, το κράτος, τον λαό, το πολίτευμα, το δίκαιο. Σήμερα ωστόσο, η συσσώρευση των απαντήσεων και ο σχολιασμός της αλήθειας τους δεν περιορίζουν το βάρος του ερωτήματος τι; Δηλαδή, τι κράτος, τι λαός, τι πολίτευμα, το δίκαιο. Και εντέλει: τι ζωή, τι βίος, τι άνθρωπος. Ο λόγος της σκέψης δεν έχει άλλο εφαλτήριο εκτός από τα κεκτημένα του παρελθόντος του, ώστε να αντιμετωπίσει το ερώτημα, όχι ως νέο ζήτημα, αλλά ως διαρκή ευκαιρία. Καθώς τα κεκτημένα είναι πια "ερείπια" του οικοδομήματος των απαντήσεων, η σχέση μαζί τους δεν είναι παρά ζαριές, όπου το αποτέλεσμα, σε συνάφεια με το ερώτημα, διαφέρει από τη μια ζαριά στην άλλη. Σε αυτήν την επιλογή, ο λόγος της σκέψης, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του παίκτη, επιδεικνύει την υποψία της απορίας του: το ερώτημα δεν υποχωρεί. Τολμάει λοιπόν ο λόγος της σκέψης να επιδείξει τις ζαριές του: "τι" είναι το κράτος, "τι" είναι ο λαός, το πολίτευμα, το δίκαιο. Φτάνει έτσι σε ένα κατώφλι, όπου θα προσέξει τι έχουν κομίσει τα "ερείπια" και τι απλώνεται στον ορίζοντα του, ώστε να σταθεί εκεί για την επόμενη ζαριά, για το επόμενο αποτέλεσμα. Αυτό το βιβλίο εξυπηρετεί την αριστοκρατική όψη της απελπισίας του λόγου, που το ερώτημα δεν παύει να πολιορκεί.