Ιστορίες πριν από το σεισμό

"Η λέξη ανέδυσε δυναστικά στο μυαλό μου, άγνωστη και μυστηριώδης. Μα είναι πραγματική ή πλασμένη; Κανένα λεξικό δε δίνει απάντηση· όμως εκείνη επίμονα ανακυκλώνεται - ξαφνικά ψηλώνει, και κάποια στιγμή αναρωτιέσαι: μήπως καμινάδα; Κι απότομα, πίσω από το αμφίβολο κτίσμα, ο άνθρωπος: ο Φανόχτης!" Με την ίδια επιμονή ανέδυαν στο φορτισμένο μυαλό του Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλη οι εικόνες που περιγράφει, καθώς μπαινόβγαινε τους τελευταίους έξι μήνες του σε ανεπιθύμητα δωμάτια νοσοκομείων· ξετρύπωναν από τη μνήμη, ξαναπήραν τα χρώματά τους, τις μυρωδιές τους - οι λεπτομέρειες στερεώθηκαν η μία δίπλα στην άλλη και συανρμολόγησαν την Κω, την πολιτεία των παιδικών του χρόνων. Δεν ήθελε να γράψει βιβλίο - προτιμούσε να το κατασκευάζει. Ήθελε μόνο να στείλει τον αποχαιρετισμό του σε φίλους και δικούς, ανασύροντας τις πιο φωτεινές στιγμές του: Ένα δίσκο ζωγραφισμένο, που είχε μέσα σύκα γεμισμένα με μύγδαλα, παστελαριές, σταφίδες, βραμίθια, τζίτζιφα που μούδιαζαν γλυκά τη γλώσσα. Το γύρισμα του μουλαριού γύρω από το πηγάδι, το τακ τακ που έκανε το σιδερένιο μάνταλο στα δόντια του τροχού. Τα στενά δρομάκια του περιβολιού, ανάμεσα σε βραγιές από λουλούδια, πολύχρωμα ή μυριστικά, και σε αυλάκια με νερό. Τις ατέλειωτες φούστες όπου η Νενέ έκρυβε την τράπουλα. Το μπαλκόνι ψηλά στο αρχοντικό του παππού. Το ποδήλατο και το βιολί του πατέρα. Το μουντό ντουπ του κόπανου που σφάλιζε την πόρτα του χαμάμ. Τους τρελούς του χωριού. Την πρώτη εντύπωση του θανάτου, απέναντι στη μαύρη κουκούλα του φωτογράφου. Τους πύργους, τα γεφύρια, τα φουρνάκια που έχτιζε παιδάκι στην γκρίζα άμμο της παραλίας. Ο λόγιος που έφτιαξε με τα χέρια του πάνω από χίλια υποδειγματικά βιβλία, που οργάνωσε διά πυρός και σιδήρου το δικό του βασίλειο των γραμμάτων, αυτές τις εικόνες επέλεξε να διασώσει από τη ζωή του ολόκληρη.