Παπαδιαμάντης & Βουτυράς: Σημαδιακοί κι αταίριαστοι

Στην ευαγγελική ρήση «μεταξύ ημών και ύμών χάσμα μέγα έστήρικται» (Λουκ. ιστ’, 26), θα έλεγε κάποιος, αποτυπώνεται η κοινή αναγνωστική πεποίθηση, αν όχι η ακαριαία αντίδρα­ση, στο άκουσμα της συμπαράθεσης των ονομάτων του Αλέ­ξανδρου Παπαδιαμάντη και του Δημοσθένη Βουτυρά κάτω από τον παπαδιαμαντικής προέλευσης τίτλο του παρόντος βιβλίου. Μία προσεκτική, ωστόσο, ανάγνωση τόσο των διη­γημάτων των δύο συγγραφέων όσο και του κριτικού λόγου που συνοδεύει το έργο τους, αποκαλύπτει μια ιδιότυπη συ­νομιλία, τις περισσότερες φορές υποδόρια, μεταξύ των δύο πενήτων της διηγηματογραφίας, η οποία μυστικώ τώ τρόπω καλύπτει με ασφάλεια το προαναφερθέν παραβολικό χάσμα μεταξύ τους, συναιρώντας ένα ικανό μέρος του συγγραφι­κού τους έργου σε έναν εραλδικά στοιχισμένο αφηγηματικό μικρόκοσμο. Αξίζει να τονιστεί ότι η στοχοθεσία αυτής της παράλ­ληλης εξέτασης των δύο δημιουργών δεν εντοπίζεται στην άσκοπη αναγνώριση του ενός στο έργο του άλλου, στην απλή εφαρμογή του δημώδους «πες μου σημάδια της γρα­φής, τότε να σε γνωρίσω», αλλά στην επαλήθευση, για μία ακόμη φορά, της σεφερικής ομολογίας ότι «είναι παιδιά πολ­λών ανθρώπων τα λόγια μας», της αέναης κυκλοφορίας στα κείμενα αντηχήσεων από τον πρώτο μας κόσμο.