Διονύσιος Σολωμός. Έννοια, πρόσληψη και αναπαράσταση του υψηλού στο έργο της ωριμότητας

Η ερμηνευτική προσέγγιση του ώριμου έργου του Διονυσίου Σολωμού μέσα από το πρίσμα της φιλοσοφικής και αισθητικής κατηγορίας του Υψηλού, που προτείνει ο Ανδρέας Αντζουλής, ορίζει ένα σημαντικότατο εγχείρημα για τη νεοελληνική φιλολογική έρευνα, το οποίο θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για όσες και όσους ασχολούνται με το έργο του ποιητή και θα ανοίξει νέες προοπτικές στις σολωμικές σπουδές. Η εργασία του μελετητή βασίστηκε και θεμελιώθηκε στην ενδελεχή κατ’ αυτοψία μελέτη των είκοσι πέντε χειρόγραφων κωδίκων των μεταφράσεων που έκανε για τον Σολωμό ο Νικόλαος Λούντζης. Στη γραμμή επιφανών μελετητών του σολωμικού έργου όπως του Λίνου Πολίτη, του Louis Coutelle και του Γιώργου Βελουδή, ο Ανδρέας Αντζουλής ασχολήθηκε με τους είκοσι τέσσερις κώδικες που απόκεινται στη Ζάκυνθο, στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, και τον έναν κώδικα που απόκειται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, με τη δέουσα φιλολογική συστηματικότητα και σοβαρότητα, για να οικοδομήσει στέρεα τη δική του ερμηνεία για τα ώριμα έργα του ποιητή από την εποχή του Κρητικού και μετά. Έτσι, οι πολλές φιλοσοφικές, αισθητικές και καλλιτεχνικές απαιτήσεις που έθεταν στον μελετητή τα μεταφρασμένα στα ιταλικά, έργα κυρίως του Imm. Kant, του Fr. Schiller, του G.W.F. Hegel αλλά και πολλών άλλων, συνδυάστηκαν με τον κοπιώδη έλεγχο και την αυτοψία εκτενούς χειρόγραφου υλικού. Και εδώ ακριβώς έγκειται η αξία της ανά χείρας μελέτης, στον επιτυχή δηλαδή από μεθοδολογική άποψη συγκερασμό της εργασίας επί των χειρογράφων με την ερμηνευτικού τύπου προσέγγιση. Αυτός ο συγκερασμός -ζητούμενο βέβαια για τη σύγχρονη φιλολογική έρευνα- υποστηρίζει την πειστικότητα της σύνθετης, πολύπτυχης και απαιτητικής επιχειρηματολογίας που αναπτύσσει ο Ανδρέας Αντζουλής, και ενισχύει αποφασιστικά τα πορίσματα της πολύχρονης ενασχόλησής του με το έργο του Σολωμού, ενός μείζονος ποιητή όχι απλώς στη νεοελληνική αλλά στην ευρωπαϊκή κλίμακα των υψηλών καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών πραγματώσεων· του Σολωμού, ενός εξακολουθητικού χρυσού ζωής αέρα. Δημήτρης Αγγελάτος Καθηγητής Τμήμα Φιλολογίας - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών