Λαϊκοί πραχτικοί οργανοπαίχτες

Οι προικισμένοι Έλληνες πραχτικοί οργανοπαίχτες δεν αισθάνθηκαν ποτέ ν' αναγνωρίζεται στ' αλήθεια η πραγματική τους αξία. Παραμένουν μαραμένοι, αναξιοποίητοι και αφανείς πίσω απ' τη δόξα των επωνύμων. Η πολιτεία αδιαφορεί για το γεγονός ότι έχουμε σολίστες της παραδοσιακής μουσικής, που θα μπορούσαν νάναι παγκόσμιας ακτινοβολίας. Με το τέλος του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, το τέλος της Τουρκοκρατίας, πολλοί αγωνιστές, οπλαρχηγοί και παλληκάρια βρέθηκαν χωρίς δουλειά. Άλλοι απ' αυτούς, όπως είναι γνωστό, πήγαν φυλακή, άλλοι πήραν θέσεις στην οργάνωση του νέου κράτους, άλλοι ξαναπήραν τα βουνά και άλλοι, τέλος, αποφάσισαν να γίνουν... οργανοπαίχτες. Ο Μιχαήλ Χουρμούζης κατηγορούσε την αντιβασιλεία του Όθωνα ότι "...με κατήντησε κωμωδιογράφον...". Ο γέρο Βασιλάκης Κοντάκης κι ο γέρο Σωτάκης ήταν αρματωλοί, ακτήμονες και στο τέλος της Επανάστασης άνεργοι. Κατέβηκαν λοιπόν από το Βουλγαρέλι, το χωριό τους, πήραν ένα βιολί κι ένα λαούτο και με κόπους ψευτομάθανε δυο τραγούδια. Το ένα ήταν το "λαγιαρνί" (κλέφτες βγήκαν στα βουνά), το άλλο ένα αλέγρο σαν χόρα, που τό ' λεγαν "Το γιομάτο". Μ' αυτά τα δυο λοιπόν για ρεπερτόριο πήγαιναν στους γάμους: "ήρθαμε να παίξουμε". "Δε θέλουμε" απαντούσαν κι έκαναν να τους διώξουν. Τότε εκείνοι έδειχναν τα καριοφίλια τους: "θα παίξουμε". Και έπαιζαν. Όπως έλεγαν τότε, έπαιζαν "στανικώς", δηλαδή με το στανιό. Με την απειλή των όπλων έπαιζαν συνέχεια το "λαγιαρνί" και "το γιομάτο" κι έπειτα μάζευαν τα χρήματα, την αμοιβή τους. Ποιος τολμούσε να μιλήσει. Η λαϊκή παροιμία "Το λαγιαρνί και το γιομάτο και τα λεφτά στο πιάτο" είναι η απάντηση των οργανοπαιχτών εκείνων, στις εύλογες διαμαρτυρίες των ακροατών, για το· ότι δεν ήξεραν τίποτ' άλλο να παίξουν. ...Ήταν μια επαναστατική περίοδος στη μουσική.,.