Η μουσική δωματίου του Γιάννη Α. Παπαϊωάννου ως το 1965 με έμφαση στα έργα σε τονικό ιδίωμα

Το έργο του συνθέτη Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου, του αποκαλούμενου απλώς, όμως και με όλη τη βαρύτητα της λέξης, «Δασκάλου» από πολλούς μαθητές του στα Ανώτερα Θεωρητικά και στη Σύνθεση, κατέχει αξιόλογη θέση στη νεοελληνική μουσική δημιουργία. Ο Παπαϊωάννου μεταπολεμικά πρωτοστάτησε στη διάδοση της ατονικότητας και του δωδεκαφθογγισμού στην Ελλάδα, αλλά μεγάλο μέρος του έργου του είναι θεμελιωμένο σε τονικά ιδιώματα. Η μουσικολόγος Ξένια Θεοδωρίδου παρουσιάζει τα τονικά έργα μουσικής δωματίου του συνθέτη, που γράφτηκαν από το 1936 ως το 1962, σε συνάρτηση με στοιχεία του βίου και της καλλιτεχνικής του προσωπικότητας κυρίως των νεανικών χρόνων και της πρώτης ωριμότητάς του, καθώς και με αναφορές και συγκρίσεις με το υπόλοιπο έργο του και με το ιστορικό πλαίσιο δημιουργίας του, ελληνικό και ξένο. Το έργο του Παπαϊωάννου αποκαλύπτεται στον ερευνητή ως πολυποίκιλο, λεπταίσθητο και με εκλεκτικές τάσεις άντλησης από τον ρομαντικό κλασικισμό, τον ιμπρεσιονισμό, τις εθνικού ύφους αναζητήσεις στην παραδοσιακή και βυζαντινή μουσική, όπως και από σύγχρονα ιδιώματα, αλλά και με διαχρονικά παρούσες σταθερές ύφους, όπως η μοτιβική και θεματική οικονομία και οργάνωση μορφών, το στοιχείο της προγραμματικότητας και οι αρχετυπικές αναζητήσεις ελληνικότητας. Η διαρκής προσπάθεια για δημιουργικές απαντήσεις που να συμβαδίζουν με τα αιτήματα των καιρών, όπως αυτά γίνονται αισθητά στην Ελλάδα και διεθνώς, τον οδηγεί στη δημιουργία μουσικών έργων που επιτυγχάνουν τον εμπλουτισμό και την ανανέωση του νεοελληνικού ρεπερτορίου του είδους και που αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη της νεοελληνικής μουσικής.