Τα θρυλικά του '60 - '65 και τ' άλλα

Όποτε θέλαμε να δημοσιεύσουμε μια φωτογραφία από την περίφημη δεκαετία του '60 πέφταμε σχεδόν πάντοτε πάνω στον Τάκη Πανανίδη. Έτσι, μου ήτανε οικείο πρόσωπο, τρόπον τινά συνεργάτης, πριν ακόμα τον γνωρίσω από κοντά. Επί πλέον, χάρη στις φωτογραφίες του, συνέθετα στο μυαλό μου την εικόνα τής περιόδου πριν από την προσωπική μου ανάμιξη στην ελληνική δισκογραφία που αρχίζει από τα τέλη της δεκαετίας του '60. Την περίοδο στην οποία συνέβησαν ανεπανάληπτα πράγματα και καταστάσεις στο ελληνικό τραγούδι. Ο ελληνικός κινηματογράφος συνέβαλε αποφασιστικά στη διάδοση του τραγουδιού και διέσωσε για μας πολλές "εικόνες" του. Αλλά οι εικόνες των ταινιών που μας δίνουν πολλές πληροφορίες για το στυλ των καλλιτεχνών, τον τρόπο παιξίματος, το ντύσιμο, τη διάταξη πάνω στο πάλκο, το ντεκόρ των χώρων διασκέδασης κ.λπ., εμπεριέχουν παραποιήσεις αφού είναι λιγότερο ή περισσότερο σκηνοθετημένες, ενώ οι φωτογραφίες τού Τάκη είναι εντελώς ρεαλιστικές, γι αυτό εξαιρετικά πολύτιμες. Μεταφέρουν στο μέλλον την αληθινή εικόνα τού παρελθόντος. Ακόμα κι αυτές που παίρνονται στο στούντιο, τα πορτρέτα, δεν δέχονται επεμβάσεις. Δεν υπάρχουν στυλίστες, μακιγιέζ και ενδυματολόγοι, πλην του κλασικού κομμωτηρίου για τις κυρίες και του κουρείου για τους κυρίους. Εξάλλου, οι καλλιτέχνες της εποχής είναι πάντοτε καλοντυμένοι και καλοχτενισμένοι την ώρα της δουλειάς, είτε είναι στο μαγαζί, είτε στο στούντιο. [...] Ο πλούτος τού υλικού οφείλεται στο μέγεθος και στον αριθμό των προσώπων που φωτογραφίζονται στη δημιουργική ποικιλία τής κατά τ' άλλα δύσκολης εποχής, στην προνοητικότητα ορισμένων ανεκτίμητων παραγόντων και βεβαίως, στο χαρακτήρα του συγκεκριμένου φωτογράφου που παίρνει τα πάντα μετρητοίς και ξεχύνεται ορμητικά και πληθωρικά πάνω στο αντικείμενο του πόθου του. Γιατί πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι ο Πανανίδης δημιούργησε αυτό το ανεκτίμητο θησαυρό σε μια εποχή που στο χώρο του τραγουδιού, το βασικό μέσο διάδοσής του είναι ο δίσκος 45 στροφών που κατ' εξαίρεσιν κυκλοφορεί με φωτογραφικό εξώφυλλο και ο νιόφερτος δίσκος μακράς διαρκείας που εκείνη την εποχή το εξώφυλλό του φιλοτεχνείται από γνωστούς ζωγράφους και χαράκτες, που αφήνουν χώρο για φωτογραφία μόνο στο οπισθόφυλλο. Με αυτά τα δεδομένα, η δύναμη του Τάκη Πανανίδη και της φωτογραφίας του γίνεται ακόμα πιο αισθητή. (Στέλιος Ελληνιάδης)