Από τον ταμπουρά στο μπουζούκι

Η "Orpheum Phonograph", μία νέα και μη κερδοσκοπική εταιρία, σάς παρουσιάζει την πρώτη παραγωγή της, μάλιστα δε σε δύο ξεχωριστές εκδόσεις (Ελληνόφωνη & Αγγλόφωνη). Είναι το βιβλίο του Σταύρου Κουρούση με τίτλο "Από τον ταμπουρά στο μπουζούκι". Πρόκειται για ένα πρωτότυπο έργο για τα ελληνικά δεδομένα, το οποίο παρακολουθεί την ιστορία και εξέλιξη του λαϊκού αυτού οργάνου, ξεκινώντας από την αρχαία πανδουρίδα ή τρίχορδον, περνώντας στον ταμπουρά και καταλήγοντας στο μπουζουκι των πρώτων χρόνων του ρεμπέτικου τραγουδιού, δηλαδή μετά το 1900. Το συναρπαστικό αυτό μουσικό ταξίδι επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην άγνωστη ελληνική παράδοση από τον 17ο έως τις αρχές του 20ου αιώνα με πλήθος ιστορικών ντοκουμέντων και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.Βασίζεται, κυρίως, σε ιστορικές αναφορές ελλήνων αγωνιστών της επανάστασης, σε αναλυτικές περιγραφές ξένων περιηγητών και σε καταγραφές διαφόρων ερευνητών . Στα κείμενα του βιβλίου συμπεριλαμβάνεται επίσης η σημαντική εργασία του οργανοποιού Μιχάλη Μουντάκη πάνω στα όργανα της οικογένειας του ταμπουρά που ανήκαν στον θρυλικό Γιοβάν Τσαούς και τα οποία είχε ο ίδιος την ευκαιρία να εξετάσει από κοντά και να καταγράψει πληροφορίες και πολύτιμα συμπεράσματα. Η παρούσα έκδοση συνοδεύεται από ένα ηχητικό CD με δεκαοκτώ ηχογραφήματα χρονολογίας μεταξύ 1929 και 1932. Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνιο υλικό και σε άριστη ηχητική κατάσταση, αν αναλογιστεί κανείς την παλαιότητά του. Το υλικό προέρχεται ως επί το πλείστον από τις πρωτότυπες μήτρες των αμερικάνικων εταιρειών Victor και Columbia, αλλά και από δίσκους 78 στροφών σε εξαιρετική κατάσταση. Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι για πρώτη φορά, για τα ελληνικά δεδομένα της δισκογραφίας, κυκλοφορούν εννιά ηχογραφήσεις της πρώιμης εποχής του γραμμοφώνου, οι οποίες είχαν απορριφθεί από τους τότε υπευθύνους παραγωγής των εταιρειών ως μη εμπορικές ή ως "κακές" μουσικές εκτελέσεις! Παρέμεναν ακυκλοφόρητες μέχρι την παρούσα πρώτη έκδοση τους, ακριβώς ογδόντα τέσσερα χρόνια μετά τις ηχογραφήσεις και εμείς πιστεύουμε ότι έχουν, και όχι μόνο ιστορικά, το σημαντικότερο ενδιαφέρον. Οι σπουδαιότεροι από τους πρωτοπόρους του οργάνου περιλαμβάνονται, φυσικά, στον δίσκο και αναφέρονται τα βιογραφικά τους. Εξέχουσα θέση κατέχει ο μεγάλος Σαμιώτης μπουζουξής Μανώλης Καραπιπέρης, του οποίου παρουσιάζεται για πρώτη φορά το πλήρες ηχογραφημένο έργο. Οι διπλές εκτελέσεις των τραγουδιών από τον Καραπιπέρη, που εμπεριέχονται, αποτελούν μια πιο από τις πιο σημαντικές μαρτυρίες για την τέχνη του λαϊκού αυτοσχεδιασμού στην ερμηνεία ενός τραγουδιού, καθώς ηχογραφήθηκαν την ίδια ημέρα, με διαφορά μόλις λίγων λεπτών μεταξύ τους και με διαφορετικά κάθε φορά στιχάκια! Ακολουθούν ο σπουδαίος Χιώτης μουσικός του μπάντζο, Παναγιώτης Τσώρος (o οποίος παίζει εκπληκτικά το μπάντσο σαν μπουζούκι ), ο Τριπολιτσιώτης μπουζουξής της Αθηναϊκής σχολής Θανάσης Μανέτας, και ο Κών/νος Κοκοτής παίζοντας στην πρώτη ιστορικής σημασίας ηχογράφηση με ταμπουρά-μπουζούκι το 1926, δημοτικά τραγούδια της Πελοποννήσου. Από τα 18 ηχογραφήματα του CD, 15 πραγματοποιήθηκαν στη Ν.Υόρκη, 2 στο Σικάγο και 1 στην Αθήνα. Την έκδοση κοσμούν γκραβούρες, πίνακες αλλά και σχετικές φωτογραφίες της εποχής, πολλές από τις δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Ο γνωστός συλλέκτης και παραγωγός δίσκων του ρεμπέτικου, ο Charles Howard, χαρακτηρίσε την έκδοση αυτή ως την "πιο σημαντική έκδοση για το ρεμπέτικο των τελευταίων χρόνων". Με χαρά και ικανοποίηση σάς παραδίδουμε το πρώτο πόνημά μας και ελπίζουμε να βρείτε και σεις όλες τις ομορφιές αυτών των κομματιών, οι οποίες ομολογούμε μάς καταγοήτευσαν από την αρχή που τις γνωρίσαμε, και να τις απολαύσετε. Για την εταιρεία "Orpheum Phonograph", Σταύρος Κουρούσης