Μουσείο και μουσειακή έκθεση

Το μουσείο είναι για τις σημερινές κοινωνίες ένας κεντρικός θεσμός τόσο παραγωγής ιδεολογίας και κοινωνικής συνοχής όσο και παιδείας και αναψυχής. Είναι προνομιακός τόπος άσκησης δημιουργικότητας στη νοηματική σύλληψη των φαινομένων πολιτισμού και στη μέσω των αισθήσεων επικοινωνία τους με το κοινό. Μια μουσειακή έκθεση -και ένα μουσείο γενικότερα- είναι ένα συνολικό και συλλογικό προϊόν, του οποίου οι επιμέρους συνιστώσες ενδέχεται να είναι μεν λογικώς διακριτές, είναι όμως πρακτικώς αξεδιάλυτες, δηλαδή δύσκολα μπορούν να λειτουργήσουν χωριστά ή να παρατηρηθούν και να επισημανθούν μεμονωμένα. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε όλους όσοι εμπλέκονται στη δημιουργία μιας μουσειακής έκθεσης. Έχει τον χαρακτήρα εγχειριδίου και διαρθρώνεται σε τρία μέρη: Το 1ο Μέρος αφιερώνεται στη θεωρία: Τι είναι θεωρία, τι είναι μουσειολογία και τι μπορεί να συνιστά τη θεωρία ή, καλύτερα, τις θεωρίες της μουσειολογίας. Το 2ο Μέρος ασχολείται με την πρακτική της δημιουργίας μουσειακών εκθέσεων, με την ευρύτατη έννοια του όρου. Το κέντρο βάρους βρίσκεται στην πλευρά του χωρικού ή υλικού μουσειολογικού σχεδιασμού, δηλαδή της υλικής υπόστασης της μουσειακής έκθεσης. Βέβαια, από τη φύση του αντικειμένου, η ακριβής περιγραφή και προδιαγραφή αυτής της πλευράς δεν είναι δυνατή χωρίς και την παράλληλη συνεκτίμηση της άλλης, του νοηματικού ή άυλου μουσειολογικού σχεδιασμού, δηλαδή του άυλου αντικειμένου της έκθεσης. Έτσι, ενώ περιγράφεται η διαδικασία του εκθεσιακού σχεδια- σμού στο σύνολό της, η ανάλυση και η εμβάθυνση επικεντρώνονται στον χωρικό ή υλικό μουσειολογικό σχεδιασμό. Το 3ο Μέρος θίγει το ζήτημα της αξιολόγησης των προϊόντων του συνολικού μουσειολογικού σχεδιασμού, νοηματικού και χωρικού, και αναγκαστικά της αξιολόγησης του "μουσείου", ως συνολικού φαινομένου. Στα τρία Παραρτήματα, που ακολουθούν, παρατίθενται κάθε είδους παραδείγματα και υποδείγματα, χρήσιμα τόσο για την κατανόηση του επιχειρήματος όσο και για την άσκηση της συνολικής εκθεσιακής πρακτικής. Τέλος, στο Γλωσσάρι συγκεντρώνεται η ορολογία που χρησιμοποιείται στο βιβλίο και συσχετίζεται με την αντίστοιχη αγγλόφωνη.