Μικρασιατικά, κρητικά, ηπειρωτικά 1816-1931

Οι τρεις μεγάλες ενότητες του τόμου αυτού συνθέτουν ένα ευρύ φάσμα του ελληνικού κόσμου από τις αρχές σχεδόν του προπερασμένου αιώνα και ως τη δεύτερη δεκαετία του Μεσοπολέμου του 20ού αιώνα. Στο επίκεντρο βρίσκεται πάντοτε η ελληνική Μικρά Ασία με τα τρία λαμπρά κέντρα του πολιτισμού της: την Τραπεζούντα και τις πολιτείες του Εύξεινου Πόντου, τη μητροπολιτική Κωνσταντινούπολη και την πολυεθνική Σμύρνη της Ιωνίας. Ιδιαίτερο κεφάλαιο αποτελεί η Κρήτη του 1878. (...) Ο Γερμανός ιστορικός Franz von LOHER (1818-1892) παρουσιάζει με διεξοδικά αποσπάσματα το βιβλίο του για την Κρήτη του 1877, ένας ύμνος προς τη Μεγαλόνησο και τους ανθρώπους της, που ενθουσίαζε, όπως έχει παραδοθεί, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. (...) Ανοίγει για λίγο η αυλαία της άλλης πολύπαθης ελληνικής γης, της Ηπείρου. Από τα άγνωστα κείμενα και τα κατάλοιπα του Αυστριακού προξένου στην Κέρκυρα Alexander von WARSBERG (1836-1889) μαθαίνουμε ενδιαφέρουσες και αποκαλυπτικές λεπτομέρειες για την ανακάλυψη του μαντείου της Δωδώνης και τους άλλους πανάρχαιους ηπειρωτικούς τόπους.