Συστήματα σιδηροδρομικών μεταφορών

Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται τα σιδηροδρομικά συστήματα μεταφορών, δηλαδή τα χερσαία μαζικά μέσα που κινούνται σε δικό τους διάδρομο κυκλοφορίας χρησιμοποιώντας ως οδό μεταφοράς τη σιδηροδρομική γραμμή ήτοι δύο παράλληλες σιδηροτροχιές που εδράζονται σε ειδικά διαμορφωμένη υποδομή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ο υπεραστικός σιδηρόδρομος συμβατικών και υψηλών ταχυτήτων, ο προαστιακός σιδηρόδρομος και οι παραλλαγές του (περιαστικός, περιφερειακός), ο αστικός σιδηρόδρομος (μετρό, τραμ, ελαφρύ μετρό) και ο σιδηρόδρομος μεγάλων κατά μήκος κλίσεων (οδοντωτός και καλωδιοκίνητος) που προορίζεται να συνδέσει κοντινές περιοχές με μεγάλη υψομετρική διαφορά. Ο σιδηρόδρομος ως σύστημα μεταφορών αποτελείται από τρείς συνιστώσες: - τη σιδηροδρομική υποδομή, - το τροχαίο υλικό και - την εκμετάλλευση οι οποίες ανήκουν σε τρία διαφορετικά επιστημονικά πεδία. Για να επιλυθούν προβλήματα σχεδιασμού, κατασκευής και λειτουργίας ενός σιδηροδρομικού συστήματος εμπλέκονται αναγκαστικά πολλές ειδικότητες επιστημόνων (πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, τοπογράφοι, ηλεκτρολόγοι/μηχανολόγοι, οικονομολόγοι κλπ) με αποτέλεσμα να μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι η σιδηροδρομική επιστήμη, για να καλύψει όλο το μεγάλο εύρος της, πρέπει να ανατρέξει σε πολλές άλλες επιστήμες. Η ανάγκη αυτή ήταν ιδιαίτερα επιτακτική μέχρι τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια καθώς οι σιδηροδρομικοί οργανισμοί είχαν οι ίδιοι τον έλεγχο και τη διαχείριση και των τριών συνιστωσών του συστήματος. Σιδηροδρομική υποδομή, τροχαίο υλικό και εκμετάλλευση αποτελούσαν συνήθως τρεις διαφορετικές οργανωτικές μονάδες μέσα στον ίδιο τον οργανισμό, οι οποίες όμως έπρεπε να συνεργάζονται σε συνεχή βάση και αρμονικά τόσο σε επίπεδο λειτουργίας του συστήματος όσο και σε επίπεδο στρατηγικών επιλογών και πολιτικής επενδύσεων. Το καθεστώς αυτό ήταν που διαφοροποιούσε ουσιαστικά τη διαχείριση ενός σιδηροδρομικού συστήματος από αυτή ενός οδικού, θαλάσσιου ή αεροπορικού. Το μεγάλο εύρος της σιδηροδρομικής επιστήμης, οι πολλές κατηγορίες των σιδηροδρομικών συστημάτων αλλά και οι διαφορετικές ανάγκες και γνώσεις που απαιτούνται όταν σχεδιάζουμε, κατασκευάζουμε, λειτουργούμε ή συντηρούμε ένα σιδηροδρομικό σύστημα έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα που ασχολούνται με το σιδηρόδρομο να ειδικεύονται σε έναν μόνο ή σε λίγους τομείς. Ταυτόχρονα όμως είναι απαραίτητο τα άτομα αυτά να έχουν μια γενική εικόνα του όλου συστήματος. Μέχρι πρόσφατα τεχνογνωσία γύρω από το σιδηρόδρομο είχαν κυρίως όσοι εργάζονταν σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις. Μάλιστα πολλά από τα στελέχη των επιχειρήσεων αυτών, άλλαζαν θέση εργασίας, ώστε να αποκτήσουν μια ευρύτερη θεώρηση και γνώση. Τα τελευταία όμως χρόνια σε όλο τον κόσμο αλλά και ειδικότερα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών όλο και περισσότεροι (μελετητικές εταιρείες, κατασκευαστές, εταιρείες συμβούλων, μεταφορικές εταιρείες κλπ). Η τεχνογνωσία πρέπει να διαχέεται και αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους (έντυπο υλικό, συνέδρια και ημερίδες, εκθέσεις, αναζήτηση στο διαδίκτυο, σπουδές κλπ). Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Να αποτελέσει δηλαδή μια πρόσθετη πηγή πληροφορίας για όσους ενδιαφέρονται να γνωρίσουν το σιδηρόδρομο ως σύστημα μεταφορών αλλά και για όσους ασχολούνται ήδη με αυτόν. Παράλληλα επιχειρεί να δώσει στους νέους μηχανικούς που διδάσκονται το μάθημα της σιδηροδρομικής τα βασικά εφόδια, ώστε να μπορέσουν να αντικρύσουν, με θετική σκέψη για περαιτέρω μελέτη, τα σιδηροδρομικά θέματα που ενδέχεται να τους ανατεθούν κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Ο συγγραφέας έχει γράψει στο παρελθόν και άλλο βιβλίο στον τομέα της σιδηροδρομικής. Το βιβλίο αυτό είχε τον τίτλο "Σχεδιασμός και κατασκευή σιδηροδρομικής υποδομής", εκδίδονταν από τον ίδιο εκδοτικό οίκο και διανέμονταν μέσω της Υπηρεσίας Δημοσιευμάτων του ΑΠΘ στους φοιτητές. Το παρόν βιβλίο με τίτλο "Συστήματα Σιδηροδρομικών Μεταφορών - Υποδομή, Τροχαίο Υλικό, Εκμετάλλευση" περιλαμβάνει 20 νέα κεφάλαια σε σχέση με το προηγούμενο βιβλίο, ενώ στα κοινά κεφάλαια έχουν γίνει εκτεταμένες συμπληρώσεις και ουσιαστικές βελτιώσεις ενώ ταυτόχρονα έχουν γίνει αλλαγές σε σχήματα και φωτογραφίες. Τέλος στο νέο αυτό βιβλίο έχει δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην παρουσίαση των επιμέρους κατηγοριών των σιδηροδρομικών συστημάτων. Το βιβλίο δεν καλύπτει τη συντήρηση του σιδηροδρομικού συστήματος και την τεχνολογία των μαγνητικών τρένων.