Συγκριτική μετάφραση

Το ανά χείρας ασυνήθιστο (για να μην πω πρωτότυπο) βιβλίο του Νίκου Α. Παπαδόπουλου "Συγκριτική μετάφραση: Ο Β. Μπόρχερτ. "Το ψωμί" και δέκα μεταφράσεις: Βιογραφικά στοιχεία, έργα, γλώσσα, στιλ, θεματική "Το ψωμί" και δέκα μεταφράσεις, η μετάφραση στη θεωρία και στην πράξη, σχολιασμός και σύγκριση των μεταφράσεων", αποτελεί καρπό της αγάπης και της μαθητείας μιας ολόκληρης ζωής στη μετάφραση, στην ταπεινή αυτή τέχνη που εκθείασε και καθοσίωσε με το δικό του παράδειγμα και τη δική του διδαχή η άγια μορφή των γερμανικών γραμμάτων, ο Γκαίτε, ο θεμελιωτής της ιδέας της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το βιβλίο μοιράζεται σε δύο μεγάλα μέρη: Το πρώτο μισό του βιβλίου καταπιάνεται με μιαν εισαγωγή στο έργο μιας πολύ ενδιαφέρουσας μορφής της γερμανικής λογοτεχνίας, του Βόλφγκανγκ Μπόρχερτ. Τα βιοεργογραφικά του στοιχεία τα αφηγείται ο Παπαδόπουλος με την τέχνη του ανθρώπου που ξέρει να μετατρέπει το μέρος σε όλο, έτσι ώστε τελικά ο αναγνώστης των λιτών αυτών σελίδων να αποκομίζει την αίσθηση ότι τώρα ξέρει όλα όσα χρειαζόταν για την ασυνήθιστη αυτή λογοτεχνική μορφή που δεν δημιούργησε απλώς λογοτεχνία, αλλά έζησε και έδρασε ο ίδιος σαν πρωταγωνιστής ενός λογοτεχνικού έργου. Γιατί ο Βόλφγκανγκ Μπόρχερτ υπήρξε ένας διάττων αστέρας της γερμανικής λογοτεχνίας. Στα 26 όλα κι όλα χρόνια που έζησε το σπινθηροβόλο αυτό και ανυπόταχτο πνεύμα, πρόλαβε να γράψει μια ιστορία αντίστασης στη χιτλερική βαρβαρότητα, για την οποία φυλακίστηκε και έχασε την υγεία του αλλά ούτε στο μέτωπο ούτε στα κρεβάτια των νοσοκομείων σταμάτησε να γράφει, με πυρετώδεις μάλιστα ρυθμούς. Καιόμενος άφησε πίσω του μόνο λάμψη. Από αυτό το έργο, που δημοσιεύτηκε και έγινε γνωστό μετά θάνατον, άντλησαν με θαυμασμό και ευγνωμοσύνη τόσο οι συγκαιρινοί του, όσο και οι Έλληνες μεταφραστές του. Σ' αυτόν τον άνθρωπο και το έργο αποτίει φόρο τιμής και ο παρών μελετητής. Το δεύτερο και κύριο μέρος του βιβλίου το καταλαμβάνει ο μεταφραστικός σχολιασμός, φράση φράση, ενός μικρού διηγήματος του Μπόρχερτ ("Το ψωμί"), το οποίο συνέβη να έχει μεταφραστεί στα ελληνικά όχι λιγότερες από δέκα φορές! Ο τόσο αναλυτικός μεταφραστικός σχολιασμός των δέκα μεταφραστικών δοκιμών ξαφνιάζει τον ανυποψίαστο αναγνώστη. Αλλά όχι τόσο αν το δούμε ως ένα μάθημα. [...] (από τον πρόλογο, Ι. Ν. Καζάζης)