Κωνσταντίνος Ν. Κανελλάκης (1840-1916): Ο αυτοδίδακτος λόγιος της Χίου και η πολύπλευρη προσφορά του στο χιακό πολιτισμό

Ο Χιώτης αυτοδίδακτος λόγιος Κ. Κανελλάκης υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα με πολύτιμο έργο σε πολλούς τομείς. Είναι περισσότερο γνωστός για τις λαογραφικές του εργασίες, αλλά στη μνήμη των απογόνων του έμεινε ως αρχαιολόγος και ξεναγός όσων σπουδαίων έφταναν στο νησί και ως αυτός που έφτιαξε τον πρώτο χάρτη της Χίου. Ήταν ο Σιόρ Κωστής, ο σύντροφος του Ψυχάρη, ο οποίος τον χαρακτηρίζει ως "Ρωμιό από τους σπάνιους, που δε μοιάζει τους άλλους έχει περιέργεις ο νους του κι όλο θέλει να μάθη". Όπως εύστοχα τον σκιαγραφεί ο H. Pernot ήταν ταυτόχρονα "ιστορικός, γλωσσολόγος, λαογράφος, νομισματολόγος, παλαιογράφος, επιγραφικός, τοπογράφος, έμπορος έργων τέχνης, καλλιεργητής, επίτροπος των χωρικών που κατέβαιναν στην πόλη και οδηγός των ξένων που ανέβαιναν στα χωριά". Και ακόμα πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Παρθεναγωγείου Νενήτων, το οποίο διηύθυνε ως έφορος για τριάντα χρόνια, άφησε σημαντικό συγγραφικό έργο, δημοσιευμένο και χειρόγραφο, καλλιτεχνικές δημιουργίες και πολλά άλλα, στα οποία διακρίθηκε, παρά την έλλειψη σπουδών, με σκληρή δια βίου προσωπική μελέτη. Από τους φακέλους με τα κατάλοιπα των εγγράφων του, που ανακαλύφθηκαν στη Βιβλιοθήκη "Κοραής", κυρίως επιστολές, πολλές από σημαίνοντα πρόσωπα, γίνονται γνωστά στοιχεία για τη ζωή και το έργο του και φωτίζονται πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, πνευματικά και άλλα γεγονότα της χιακής και ευρύτερης ιστορίας.