Λογοπραξίες

Τον τελευταίο καιρό, όλο και συχνότερα, πληθαίνουν οι φωνές (πολλές απ' αυτές εκφρασμένες με έναν απόλυτα θεωρητικό τρόπο) για το τέλος, το μαρασμό, την κρίση ή, ακόμη, και το "θάνατο" της θεωρίας. Παράλληλα, στο χώρο των επιστημών του ανθρώπου, ένα τεράστιο κύμα απονευρωμένου τεχνοκρατισμού και τεχνολογικού φετιχισμού απειλεί να σαρώσει και τα τελευταία αναχώματα ακόμη και ενός στοιχειώδους θεωρητικού αναστοχασμού. Τα κείμενα που απαρτίζουν τούτο το βιβλίο, γραμμένα με ποικίλες αφορμές στη διάρκεια των δέκα τελευταίων χρόνων, από τη μια πλευρά, έρχονται να αμφισβητήσουν αυτές τις "θεωρίες" για την απαξίωση της θεωρίας, πιστεύοντας πως είναι, περισσότερο από ποτέ, αναγκαίος ο θεωρητικός στοχασμός γύρω από τους ιστορικούς όρους παραγωγής, μετάδοσης και πρόσληψης του λόγου. Και από την άλλη, από μια ορισμένη άποψη, έρχονται να συμφωνήσουν με αυτόν τον αντιθεωρητικισμό. Αφού, ορμώμενα από τη μέχρι τώρα πλούσια θεωρητική παραγωγή και παραφράζοντας ελαφρά τον μπρεχτικό στοχαστή (δηλαδή θεωρητικό) κύριο Κόυνερ, δηλώνουν ευθαρσώς πως και τα ίδια είναι ακόμη μεγαλύτεροι εχθροί της θεωρίας, θέλουν δηλαδή και επιδιώκουν μιαν άλλη, καλύτερη, θεωρία. Κάποια από τα κείμενα ασχολούνται με πτυχές και πλευρές της νεοελληνικής λογοτεχνίας, όπως είναι ο υπερρεαλισμός στην περιφερειακή εκδοχή του, ο σολωμικός Διάλογος για τη γλώσσα, η ετερολογική διάσταση της βαρναλικής ποιητικής. Μια άλλη ενότητα πραγματεύεται πιο εξειδικευμένα ζητήματα (θεωρίες της πρόσληψης, η μπαχτινική ανάγνωση του Ραμπελαί, η λογοτεχνία στο σχολείο, κ.ο.κ.). Και υπάρχουν, τέλος, και εκείνα που προσπαθούν να δουν με έναν αναστοχαστικό ή, κάποιες φορές, αναθεωρητικό τρόπο, τους όρους, τα όρια, τις ορίζουσες και τους ορίζοντες της ίδιας της θεωρίας, ιδωμένης ως θεωρητικής, διανοητικής πράξης ή, αλλιώς, ως λογοπραξίας.