Ζήνων

Η τραγωδία "Ζήνων" είχε εκδοθεί για πρώτη και τελευταία φορά στα 1879 απότον Κ.Ν. Σάθα με πολλά λάθη και παρανοήσεις, ακόμη και στην κατανομή των προσώπων. Η παρούσα έκδοση αποκατέστησε το κείμενο ύστερα από παραβολή προς το επτανησιακό χειρόγραφο και προς το πρότυπο, που είναι η περίφημη στην εποχή της τραγωδία "Zeno" γραμμένη λατινικά από τον Άγγλο Ιησουίτη Josephus Simo και τυπωμένη στη Ρώμη στα 1648. Στην εισαγωγή επιβεβαιώνεται η άποψη του Σπύρου Ευαγγελάτου ότι ο "Ζήνων" είναι έργο επτανησιακό με κρητικές επιδράσεις· γράφτηκε και παίχτηκε στη Ζάκυνθο στα 1682-1683. Βασίζεται στα όσα αφηγούνται οι βυζαντινοί ιστορικοί για τον αυτοκράτορα Ζήνωνα του 5ου αιώνα. Πρόκειται για μια χαρακτηριστική τραγωδία του Barock, με έντονη δράση, πάθος, βία και γρήγορη πλοκή. Το ιδεολογικό περιεχόμενο είναι η αντίθεση προς την τυραννία, που με τα εγκλήματά της οδηγείται στην καταστροφή. (Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η παρουσίαση μιας δίκης με πολιτική σκοπιμότητα). Ο Έλληνας διασκευαστής πραγματοποίησε αξιόλογες τροποποιήσεις στη δομή, επίσης στην ψυχολογία των προσώπων, απομάκρυνε τον σχολαστικό και μυθολογικό φόρτο του ξένου προτύπου, και με τη μεταφορά σε μια ομιλούμενη γλώσσα έκαμε το έργο ζωντανό. Ο "Ζήνων" δεν έχει τη στιχουργική αρτιότητα ούτε τον λυρισμό της "Ερωφίλης" και του "Ροδολίνου" αλλά είναι δραματικότερος και γι' αυτό περισσότερο κατάλληλος για τη σκηνή.