Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866-1870

Τον Ιανουάριο του 1866 η Marie Esperance von Schwartz (1818-1899) αποβιβάζεται στο λιμάνι των Χανίων για ένα ταξίδι στην Κρήτη, το οποίο είχε τελικά πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από τις αρχικές προβλέψεις. Γερμανίδα, αλλά βρετανή υπήκοος, εύπορη, διαζευγμένη, γνωστή για το φιλολογικό της σαλόνι στη Ρώμη, τη στενή σχέση της με τον Γαριβάλδη, η Ελπίς Μέλαινα αναζητά την εποχή εκείνη ένα νέο πεδίο δραστηριότητας και προσφοράς σε τόπο δύσκολο μεν, αλλά παράξενο και ελκυστικό. Η Κρήτη είχε μυθικές διαστάσεις στην κοσμοθεωρία της συγγραφέως, είναι η κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο τόπος των πρωτογενών μυθολογικών και ιστορικών αναφορών, της μοναδικής άγριας φυσικής ομορφιάς, των ελεύθερων ανθρώπων. Με αυτές τις προσδοκίες επισκέφθηκε το νησί παραμονές μιας μεγάλης εξέγερσης που ίσως αποτέλεσε σημαντικό κίνητρο της απόφασής της να εγκατασταθεί εκεί. Το βιβλίο "Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866-1870" περιγράφει τα δύο πρώτα ταξίδια της Schwartz στην Κρήτη από τον Ιανουάριο ώς τον Δεκέμβριο του 1866 και από τον Δεκέμβριο του 1868 ώς τον Μάιο του 1870. Ως περιηγητικό βιβλίο, και μάλιστα γραμμένο από γυναίκα, διαφέρει από τα ανάλογα σύγχρονά του έργα, διότι δεν περιέχει μόνο περιγραφές τόπων, ανθρώπων και τρόπων ζωής από την οπτική ενός περαστικού -έστω και καλά πληροφορημένου- ταξιδιώτη. Πρόκειται για έργο με έντονη πολιτική χροιά αφού η συγγραφέας ήταν λόγω των ποικίλων επαφών της κάλλιστα ενημερωμένη, είχε ενεργό ανάμειξη στα γεγονότα της ταραχώδους εποχής 1866-1869 και γενικότερα εκδήλωνε βαθύ ενδιαφέρον και μεγάλη περιέργεια για πτυχές της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του ξένου τόπου.