Ο χρήσιμος εχθρός

Ο Ουμπέρτο Έκο διατύπωσε με σαφήνεια μια από τις πιο διαδεδομένες πρακτικές ηγεμόνευσης: «Το να έχουμε έναν εχθρό είναι σημαντικό για να ορίσουμε την ταυτότητά μας. Γι’ αυτό όταν ο εχθρός δεν υπάρχει, χρειάζεται να τον κατασκευάσουμε». Πέρα από τις κοινωνικές ταυτότητες που γεννιούνται μέσα από μια διαδικασία προσδιορισμού και κανονικοποίησης, υπάρχουν λοιπόν και οι ενσυνείδητες κατασκευασμένες ταυτότητες οι οποίες είναι απαραίτητες για την επίτευξη σκοπών και επιδιώξεων μιας ομάδας, συνήθως της κυρίαρχης που διαθέτει τα μέσα για την κατασκευή και στη συνέχεια την επιβολή της νέας ετερότητας. Η διεπιστημονικότητα αυτού του συλλογικού τόμου αποτελεί ταυτόχρονα και τη μεγαλύτερη πρόκληση: το πάντρεμα διαφορετικών προσεγγίσεων για θέματα που άπτονται της πολιτικής, της ιστορίας, της κοινωνίας και της διεθνούς σκηνής, εντάσσονται κάτω από την κοινή απόπειρα ανανοηματοδότησης της έννοιας του «εχθρού».